Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Câu cảm thán

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Câu cảm thán

1. CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI TIẾT HỌC NGỮ VĂN!
2. CÂU CẢM THÁN Kiến Hiểu rõ đặc điểm hình thức và chức năng của câu cảm thán. Phân biệt thức câu cảm thán với các kiểu câu khác. Nắm vững cách dùng câu cảm thán; biết dùng câu cảm thán phù hợp tình huống giao tiếp. Năng HS có kĩ năng dùng câu cảm thán phù hợp với tình huống giao tiếp, kỹ Lực năng sử dụng câu đúng và hay. Phẩm HS có ý thức trau dồi vốn ngôn ngữ. chất
3. CÂU CẢM THÁN I. Đặc điểm hình thức và chức năng 1. Đặc điểm hình thức a. Hỡi ơi lão Hạc! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết... Một người như thế ấy!... Một người đã khóc vì trót lừa một con chó!... Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên lụy đến hàng xóm láng giềng... Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư? Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn... → Dấu hiệu nhận biết: Từ cảm thán: “Hỡi ơi”, dấu “!”
4. CÂU CẢM THÁN I. Đặc điểm hình thức và chức năng 1. Đặc điểm hình thức b. Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan? Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới? Đâu những bình minh cây xanh nắng gội, Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng? Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt, Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật? Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu? → Dấu hiệu nhận biết: Từ cảm thán: “Than ôi”, dấu “!”
5. CÂU CẢM THÁN I. Đặc điểm hình thức và chức năng 1. Đặc điểm hình thức Ví dụ: Ôi, hôm nay tôi buồn quá! - Câu cảm thán là câu có những từ ngữ cảm thán như: ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi (ôi), trời ơi; thay, biết bao, xiết bao, biết chừng nào, - Khi viết, câu cảm thán thường kết thúc bằng dấu chấm than.
6. CÂU CẢM THÁN - Câu cảm thán dùng để Khi viết đơn, biên bản, hợp đồng bộc lộ trực tiếp cảm xúc hay trình bày kết quả của một bài toán...có dùng câu cảm thán của người nói (người viết). không? Vì sao? - Ngôn ngữ trong các văn bản hành chính - công vụ nói chung và trong trình bày kết quả các văn bản khoa học là ngôn ngữ của tư duy lô-gíc cần độ chính xác và khách quan cao, vì thế không được phép dùng kèm các câu cảm thán.
7. Câu cảm thán dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói (người viết). Ngôn ngữ trong các văn bản hành chính - công vụ nói chung và trong trình bày kết quả các văn bản khoa học là ngôn ngữ của tư duy lô-gíc cần độ chính xác và khách quan cao, vì thế không được phép dùng kèm các câu cảm thán.
8. CÂU CẢM THÁN I. Đặc điểm hình thức và chức năng 2. Chức năng
9. Bài tập nhanh a. Đẹp vô cùng Tổ quốc ta ơi! → Tự hào Hãy nhận xét về chức b. Bỗng lòe chớp đỏ năng của các câu cảm Thôi rồi, Lượm ơi! thán sau đây: → Thương xót c. Ha ha! Một lưỡi gươm! → Vui mừng
10. Tiết 87 TIẾNG VIỆT: CÂU CẢM THÁN a. Đẹp vô cùng Tổ quốc ta ơi! b. Bỗng lòe chớp đỏ Thôi rồi , Lượm ơi! c. Ha ha! Một lưỡi gươm! → Câu cảm thán bộc lộ cảm xúc rất đa dạng: tự hào, sung sướng, vui mừng, thán phục; đau đớn, hối hận, nuối tiếc, trách móc . Việc xác định cảm xúc cho câu cảm thán phải căn cứ vào từ ngữ cảm thán và ngữ cảnh cụ thể.
11. Em hãy đặt một câu cảm thán cho mỗi bức tranh dưới đây: Hình 1 Hình 2 Chao ôi! Mặt trời mọc trên biển thật đẹp. Ôi! Quà nhiều quá! 11
12. CÂU CẢM THÁN I. Đặc điểm hình thức và chức năng 2. Chức năng Câu cảm thán dùng để bộc lộ trực tiếp tình cảm, cảm xúc của người nói, (người viết); xuất hiện chủ yếu trong ngôn ngữ nói hằng ngày hay ngôn ngữ văn chương.
13. Lưu ý Có trường hợp câu cảm thán được kết thúc bằng dấu chấm hoặc dấu chấm lửng. VD: Ôi, con đã cho bố bất ngờ quá lớn. Không phải câu nào chứa dấu chấm than/ từ cảm thán/ bộc lộ cảm xúc là câu cảm thán VD: Một người như thế ấy! Có biết bao người đã ra trận và mãi mãi không trở về.
14. Bài tập nhanh a. Anh đến muộn quá. → Trời ơi, anh đến muộn quá! b. Trăng đêm nay đẹp. Hãy thêm các từ ngữ cảm →Trăng đêm nay đẹp biết bao! thán và dấu chấm than để chuyển đổi các câu sau c. Chân tôi đau quá. thành câu cảm thán: → Ôi, chân tôi đau quá!
15. CÂU CẢM THÁN II. Luyện tập a. Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! Thế đê BT1/44 không sao cự lại được với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất. b. Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi! c. Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi. Tôi đã phải trải cảnh như thế. Thoát nạn rồi, mà còn ân hận quá, ân hận mãi.
16. CÂU CẢM THÁN II. Luyện tập a) Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! BT1/44 Thế đê không sao cự lại được với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất. b) Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi! c) Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi. Tôi đã phải trải cảnh như thế. Thoát nạn rồi, mà còn ân hận quá, ân hận mãi.
17. CÂU CẢM THÁN II. Luyện tập BT2/44, 45 a. Ai làm cho bể kia đầy → Lời than thở của người nông Cho ao kia cạn cho gầy cò con? dân dưới chế độ phong kiến. b. Xanh kia thăm thẳm từng trên → Lời than thở của người chinh Vì ai gây dựng cho nên nỗi này? phụ trước nỗi truân chuyên do chiến tranh gây ra. c. Tôi có chờ đâu, có đợi đâu; → Tâm trạng bế tắc của nhà thơ Đem chi xuân lại gợi thêm sầu. trước cuộc sống (trước CMT8). d. Anh mà chết là chỉ tại cái tội → Sự ân hận của Dế Mèn trước ngông cuồng dại dột của tôi. cái chết thảm thương, oan ức Tôi biết làm thế nào bây giờ? của Dế Choắt.
18. CÂU CẢM THÁN II. Luyện tập BT1/44 a. Ai làm cho bể kia đầy Cho ao kia cạn cho gầy cò con? ➔ Đều bộc lộ tình cảm, b. Xanh kia thăm thẳm từng trên cảm xúc, nhưng không Vì ai gây dựng cho nên nỗi này? phải là câu cảm thán. Vì c. Tôi có chờ đâu, có đợi đâu; không có hình thức đặc Đem chi xuân lại gợi thêm sầu. trưng của kiểu câu cảm d. Anh mà chết là chỉ tại cái tội thán (từ ngữ cảm thán và ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi dấu chấm than). biết làm thế nào bây giờ?