Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Tình thái tử

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Tình thái tử

1. NGỮ VĂN 8
2. TÌNH THÁI TỪ I. Chức năng của tình thái từ a. - Mẹ đi làm rồi à? → Câu nghi vấn b. Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo: - Con nín đi! → Câu cầu khiến (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) c. Thương thay cũng một kiếp người, Khéo thay mang lấy sắc tài làm chi! → Câu cảm thán (Nguyễn Du, Truyện Kiều) d. Em chào cô ạ! → Sắc thái kính trọng, lễ phép của người nói
3. TÌNH THÁI TỪ I. Chức năng của tình thái từ Nếu lược bỏ các từ in đậm thì ý nghĩa của câu có gì thay đổi? → C¸c tõ “µ, ®i, thay, ¹” lµ t×nh th¸i tõ. Ví dụ: Em chào cô ạ! (ạ là tình thái từ) a. - MÑ ®i lµm råi µ? → c©u nghi vÊn thµnh c©u trÇn thuËt ®¬n - Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, bcâu. - MÑ cầu t«i khiến võa kÐo, câu tay cảm t«i, xoa thán ®Çu và t«i để hái biểu, th× thịt«i ßasắc thái tình cảmlªn của khãc người råi cønói thÕ. nøc në. MÑ t«i còng sôt Thếsïi theo nào: là tình - Tình thái - Con từ nÝn gồm ®i!: → kh«ng cßn c©u tháicÇu khiÕntừ? + Tình thái từ nghi vấn(Nguyªn: à, ư,Hång chứ, Nh÷,ng chăng ngµy th¬, Êu ) c. +Thương Tình tháithay từ còng cầu mét khiến kiÕp: đingười, nào, →, với Kh«ng, t¹o được c©u c¶m KhÐo+ Tình thay thái mang từ cảmlÊy s¾c thán tµi :mµ thay chi!, saoth¸n, + Tình thái từ biểu thị sắc(NguyÔn thái Du, tình TruyÖn cảm KiÒu ): ạ, nhé, d. Em chµo c« ¹! -> TÝnh lÔ phÐp, t×nh c¶m kh«ng cao
4. Có ý kiến cho rằng các câu sau đây đều có sử dụng tình thái từ. Em có đồng tình với ý kiến của bạn không? Vì sao? a. Ta đi nào! Tình thái từ b. Nào! Chúng ta cùng đi học. Thán từ c. Em chăm chỉ mà! Tình thái từ d. Con nó thi đậu mà tôi lo. Quan hệ từ e. Vừa thay thời khóa biểu đấy. Động từ  Lưu ý: Cần phân biệt rõ tình thái từ với các từ đồng âm khác nghĩa, khác từ loại.
5. TÌNH THÁI TỪ II. Sử dụng tình thái từ C¸c t×nh th¸i tõ in ®Ëm dưới ®©y được dïng trong nh÷ng hoµn c¶nh giao tiÕp (quan hÖ tuæi t¸c, thø bËc x· héi, t×nh c¶m, ) kh¸c nhau như thÕ nµo? a. B¹n chưa vÒ µ? (hỏi, thân mật) b. ThÇy mÖt ¹? (hỏi, kính trọng) c. B¹n gióp t«i mét tay nhÐ! (cầu khiến, thân mật) d. B¸c gióp ch¸u mét tay ¹! (cầu khiến, kính trọng) Khi nãi, khi viÕt, cÇn chó ý sö dông t×nh th¸i tõ phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp (quan hÖ tuæi t¸c, thø bËc x· héi, t×nh c¶m, ).
6. TÌNH THÁI TỪ III. Luyện tập BT1/81, 82: Trong các câu dưới đây, từ nào (trong các từ in đậm) là tình thái từ, từ nào không phải là tình thái từ? a) Em thích trường nào thì thi vào trường ấy. b) Nhanh lên nào, anh em ơi! c) Làm như thế mới đúng chứ! d) Tôi đã khuyên bảo nó nhiều lần rồi chứ có phải không đâu. e) Cứu tôi với! g) Nó đi chơi với bạn từ sáng. h) Con cò đậu ở đằng kia. i) Nó thích hát dân ca Nghệ Tĩnh kia. - Các câu có dùng tình thái từ: b, c, e, i - Các câu không dùng tình thái từ: các câu còn lại.
7. TÌNH THÁI TỪ III. Luyện tập BT2/82: Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong những câu dưới đây: a. Bµ l·o l¸ng giÒng l¹i lËt ®Ët ch¹y sang: - B¸c trai ®· kh¸ råi chø? (Ng« TÊt Tè, T¾t ®Ìn) - > chứ: Nghi vÊn, ®iÒu muèn hái ®· Ýt nhiÒu kh¼ng định b. - Con chã lµ cña ch¸u nã mua ®Êy chø!... Nã mua vÒ nu«i, ®Þnh ®Ó ®Õn lóc cưới vî th× giÕt thÞt (Nam Cao, L·o H¹c) -> chứ: NhÊn m¹nh ®iÒu võa kh¼ng ®Þnh, cho lµ kh«ng thÓ kh¸c được
8. TÌNH THÁI TỪ III. Luyện tập BT2/82: Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong những câu dưới đây: c. Mét người nhÞn ¨n ®Ó tiÒn l¹i lµm ma, bëi kh«ng muèn liªn lôy ®Õn hµng xãm l¸ng giÒng Con ngêi ®¸ng kÝnh Êy b©y giê còng theo gãt Binh Tư ®Ó cã ¨n ư? (Nam Cao, L·o H¹c) -> ư: hái víi th¸i ®é ph©n v©n d. Bçng Thñy l¹i xÞu mÆt xuèng: - Sao bè m·i kh«ng vÒ nhØ? Như vËy lµ em kh«ng được chµo bè trước khi ®i. (Kh¸nh Hoµi, Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª) -> nhØ: hái víi th¸i ®é th©n mËt
9. TÌNH THÁI TỪ III. Luyện tập BT2/82: Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong những câu dưới đây: e. C« gi¸o T©m gì tay Thñy, ®i l¹i phÝa bôc, më cÆp lÊy mét quyÓn sæ cïng víi chiÕc bót m¸y n¾p vµng ®a cho em t«i vµ nãi: - C« tÆng em. VÒ trường míi, em cè g¾ng häc tËp nhÐ! (Kh¸nh Hoµi, Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª) -> nhÐ: dÆn dß, th¸i ®é th©n mËt g. Em t«i sôt sÞt b¶o: - Th«i th× anh cø chia ra vËy. (Kh¸nh Hoµi, Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª) -> vậy: th¸i ®é miÔn cưỡng
10. TÌNH THÁI TỪ III. Luyện tập BT3/83: §Æt c©u víi c¸c t×nh th¸i tõ: mµ, ®Êy, chø lÞ, th«i, c¬, vËy. T«i ®· nãi råi mµ! B¹n ®i ®©u ®Êy? B¹n Êy h¸t hay thÕ chø lÞ! Chóng ta ®i häc th«i! Con thÝch ®i ch¬i Vũng Tàu c¬! Trêi mưa, c¶ nhµ ta ë nhµ vËy!
11. TÌNH THÁI TỪ III. Luyện tập BT5/83: T×m mét sè t×nh th¸i tõ trong tiÕng ®Þa phương em hoÆc tiÕng ®Þa phương kh¸c mµ em biÕt. T×nh th¸i tõ ®Þa phương T×nh th¸i tõ toµn d©n h¸ h¶ nh¸, heng, nhÐ, nhØ mõ mµ nÌ nµo
12. DẶN DÒ - Về nhà học bài. - Xem lại các bài tập trên lớp, hoàn thành các bài tập còn lại. - Chuẩn bị: “Luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm” (trả lời các câu hỏi phần I sgk trang 83, 84).