Giáo án Ngữ văn Lớp 7 (Cánh diều) - Bài 10: Văn bản thông tin - Đọc hiểu văn bản: Ghe xuồng Nam Bộ (Minh Nguyen)

Nội dung text: Giáo án Ngữ văn Lớp 7 (Cánh diều) - Bài 10: Văn bản thông tin - Đọc hiểu văn bản: Ghe xuồng Nam Bộ (Minh Nguyen)

1. Dự án soạn giáo án miễn phí - Ngữ văn 7 - Cánh diều Năm học 2022 - 2023 Ngày soạn: Ngày giảng: BÀI 10: VĂN BẢN THÔNG TIN Đọc – hiểu văn bản (1) GHE XUỒNG NAM BỘ (2 tiết) – Minh Nguyen – I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức - Hệ thống kiến thức về văn bản thông tin, làm cơ sở để đọc hiểu các văn bản cùng thể loại. - Nắm được các đặc điểm của phương tiện giao thông đặc trưng của vùng sông nước Nam Bộ. - Hiểu được ý nghĩa và giá trị của đối tượng được đề cập trong văn bản thông tin. 2. Về năng lực * Năng lực chung - Giao tiếp và hợp tác trong làm việc nhóm và trình bày sản phẩm nhóm [1]. - Phát triển khả năng tự chủ, tự học qua việc xem video bài giảng, đọc tài liệu và hoàn thiện phiếu học tập của giáo viên giao cho trước khi tới lớp [2]. - Giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo trong thực hành tiếng Việt [3]. * Năng lực đặc thù - Nhận biết được tri thức Ngữ văn (văn bản thông tin: cách triển khai văn bản, bố cục văn bản, đối tượng trong văn bản, người viết chia đối tượng làm mấy loại ) [4]. - Đặc điểm và tác dụng của đối tượng trong văn bản [5]. - Tóm tắt văn bản một cách ngắn gọn [6]. Nhóm bài 10 1
2. Dự án soạn giáo án miễn phí - Ngữ văn 7 - Cánh diều Năm học 2022 - 2023 - Nhận biết được các chi tiết tiêu biểu trong văn bản “Ghe xuồng Nam Bộ” [7]. - Nhận biết và phân tích được các đặc điểm của phương tiện đi lại ở Nam Bộ trong văn bản “Ghe xuồng Nam Bộ” [8]. - Viết được đoạn văn tóm tắt văn bản vơi yêu cầu khác nhau về độ dài [9]. - Xác định được thuật ngữ trong văn bản thông tin[10]. - Nhận biết tác dụng của việc sử dụng thuật ngữ trong văn bản thông tin[11]. 3. Về phẩm chất: Chăm chỉ, nghiêm túc, trung thực trong học tập. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - Máy chiếu, máy tính, bảng phụ và phiếu học tập. - Tranh ảnh về văn bản “Ghe xuồng Nam Bộ”. - Các phiếu học tập (Phụ lục đi kèm). III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. HĐ 1: Xác định vấn đề (5’) a. Mục tiêu: HS xác định được nội dung chính của bài đọc – hiểu dựa trên những ngữ liệu của phần khởi động. b. Nội dung: GV tổ chức cho học sinh chơi trò chơi nhìn hình đoán tên các phương tiện giao thông. HS nhìn hình và trả lời các câu hỏi. Nhìn hình đoán tên phương tiện giao thông PLAY Nhóm bài 10 2
3. Dự án soạn giáo án miễn phí - Ngữ văn 7 - Cánh diều Năm học 2022 - 2023 Nhóm bài 10 3
4. Dự án soạn giáo án miễn phí - Ngữ văn 7 - Cánh diều Năm học 2022 - 2023 Nhóm bài 10 4
5. Dự án soạn giáo án miễn phí - Ngữ văn 7 - Cánh diều Năm học 2022 - 2023 GV kết nối với nội dung của văn bản đọc – hiểu. c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh và lời chuyển dẫn của giáo viên. d. Tổ chức thực hiện: B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) - Chia lớp ra làm các đội chơi. - Tổ chức trò chơi. Nhóm bài 10 5
6. Dự án soạn giáo án miễn phí - Ngữ văn 7 - Cánh diều Năm học 2022 - 2023 B2: Thực hiện nhiệm vụ HS lắng nghe âm thanh phương tiện giao thông, quan sát hình ảnh và suy nghĩ cá nhân để dự đoán câu trả lời. B3: Báo cáo, thảo luận GV chỉ định đội chơi trả lời câu hỏi. HS trả lời câu hỏi của trò chơi. B4: Kết luận, nhận định (GV) - Chốt đáp án và công bố đội giành chiến thắng. - Kết nối vào nội dung đọc – hiểu văn bản. 2. HĐ 2: Hình thành kiến thức mới (114’) 2.1 Đọc – hiểu văn bản (59’) I. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN (15’) Mục tiêu: [1]; [2]; [3]; [4]; [5]; [6] Nội dung: GV sử dụng KT chia sẻ nhóm đôi để tìm hiểu về tác giả, KT đặt câu hỏi để HS tìm hiểu văn bản. HS dựa vào phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà để thảo luận nhóm cặp đôi và trả lời những câu hỏi của GV. Tổ chức thực hiện Sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) 1. Tri thức đọc – hiểu - Chia nhóm cặp đôi (theo bàn). - Yêu cầu HS mở phiếu học tập GV đã giao về nhà Từ khoá Biểu hiện trên nhóm zalo (hoặc Padlet) và đổi phiếu cho bạn Văn bản Văn bản thông tin là thông tin văn bản được viết để cùng nhóm để trao đổi, chia sẻ. truyền đạt thông tin, PHIẾU HỌC TẬP kiến thức. Bao gồm nhiều thể loại: thông Từ khoá Biểu hiện báo, chỉ dẫn, mô tả Văn bản thông tin công việc, Thường trình bày một cách Cước chú khách quan, trung Tài liệu tham khảo thực, không có yếu tố hư cấu, tưởng tượng. Thuật ngữ Cách triển Phân loại đối tượng khai Nhóm bài 10 6
7. Dự án soạn giáo án miễn phí - Ngữ văn 7 - Cánh diều Năm học 2022 - 2023 Phương tiện phi Cước chú lời giải thích ghi ở chân trang hoặc cuối ngôn ngữ văn bản về từ ngữ, kí hiệu hoặc xuất xứ của trích dẫn, trong văn (Phiếu học tập giao về nhà) bản (có thể chưa rõ ? Trình bày những hiểu biết của em về văn bản thông với người đọc) Tài liệu những tài liệu được tin? tham khảo người viết (người nói) B2: Thực hiện nhiệm vụ xem xét, trích dẫn để làm rõ hơn nội dung, - HS quan sát phiếu học tập của bạn, cùng nhau chia đối tượng được đề cập sẻ, trao đổi và thống nhất ý kiến. đến trong văn bản, giúp cho thông tin B3: Báo cáo, thảo luận được trình bày trong - GV yêu cầu 1 vài cặp đôi báo cáo sản phẩm. văn bản thêm phong phú thuyết phục. Tài - HS đại điện cặp đôi trình bày sản phẩm. Các cặp đôi liệu tham khảo thường còn lại theo dõi, nhận xét và ghi chép kết quả thảo luận được ghi ở cuối bài viết hoặc cuối chương của các cặp đôi báo cáo. hay cuối sách. B4: Kết luận, nhận định Thuật ngữ từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công HS: Những cặp đôi không báo cáo sẽ làm nhiệm vụ nghệ, thường được sử nhận xét, bổ sung cho cặp đôi báo cáo (nếu cần). dụng trong các văn bản khoa học, công GV: nghệ. - Nhận xét thái độ làm việc và sản phẩm của các cặp Phương Là tranh ảnh, hình vẽ, đôi. tiện phi sơ đồ, bảng biểu, kí ngôn ngữ hiệu, phối hợp với - Chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau lời văn (phương tiện ngôn ngữ) để cung cấp thông tin cho người đọc. 2. Tác phẩm 2. Tác phẩm a) Đọc và tóm tắt B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) - Cách đọc a. Đọc - Hướng dẫn đọc nhanh. + Đọc giọng to, rõ ràng và lưu loát. - Hướng dẫn cách đọc chậm (đọc theo thẻ). + Đọc thẻ trước, viết dự đoán ra giấy. Nhóm bài 10 7
8. Dự án soạn giáo án miễn phí - Ngữ văn 7 - Cánh diều Năm học 2022 - 2023 + Đọc văn bản và đối chiếu với sản phẩm dự đoán. - Cho học sinh thực hành đọc văn bản theo hướng dẫn. b. Yêu cầu HS tiếp tục quan sát phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà và trả lời các câu hỏi còn lại: b) Tìm hiểu chung ? Văn bản triển khai thông tin theo cách nào? ? Đối tượng nào được giới thiệu trong văn bản? - Cách triển khai thông tin: phân loại ? Người viết chia đối tượng thành mấy loại? Trong đối tượng thành nhiều loại nhỏ để giới mỗi loại lớn có những loại nhỏ nào? thiệu, giải thích. ? Mục đích của văn bản là gì? Các nội dung trình bày - Đối tượng: các loại ghe, xuồng ở Nam trong văn bản đã làm sáng tỏ mục đích ấy như thế nào? Bộ ? Có thể chia văn bản này ra làm mấy phần? Nêu nội - Người viết chia đối tượng thành 2 loại dung của từng phần? lớn là ghe và xuồng. B2: Thực hiện nhiệm vụ - Nội dung: sự đa dạng, phong phú và GV: đặc điểm riêng của các loại ghe, xuồng 1. Hướng dẫn HS cách đọc và tóm tắt. Nam Bộ. 2. Theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần). - Mục đích của văn bản: giới thiệu về HS: đặc điểm, giá trị của các loại ghe, 1. Đọc văn bản, các em khác theo dõi, quan sát bạn xuồng ở Nam Bộ. đọc. -> Triển khai từ khái quái đến cụ thể, 2. Xem lại nội dung phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà. chi tiết. B3: Báo cáo, thảo luận - Bố cục: 4 phần GV yêu cầu HS trả lời, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu - Phần 1: Từ đầu đến “chia thành nhiều cần). loại” HS: Sự đa dạng của các loại ghe xuồng - Trả lời các câu hỏi của GV. ở Nam Bộ - HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn (nếu cần). - Phần 2: Tiếp theo đến “trong giới B4: Kết luận, nhận định (GV) thương hồ” - Nhận xét thái đọc tập qua sự chuẩn bị của HS bằng Tác giả giới thiệu các loại xuồng và việc trả lời các câu hỏi. đặc điểm của từng loại - Chốt kiến thức, cung cấp thêm thông tin (nếu cần) - Phần 3: Tiếp theo đến “Bình Đại (Bến và chuyển dẫn sang đề mục sau. Tre) đóng. Nhóm bài 10 8
9. Dự án soạn giáo án miễn phí - Ngữ văn 7 - Cánh diều Năm học 2022 - 2023 Tác giả giới thiệu các loại ghe và đặc điểm của từng loại - Phần 4: Còn lại. Giá trị của các loại ghe, xuồng đối với kinh tế và văn hóa của người dân Nam Bộ. II. SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI (44’) 1. Ghe xuồng ở Nam Bộ (20’) Mục tiêu: [1]; [2]; [3]; [7] Nội dung: GV sử dụng KT khăn phủ bàn để tìm hiểu về ghe xuồng Nam Bộ ở đoạn 1. HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành phiếu học tập và trình bày sản phẩm. Tổ chức thực hiện Sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) - Chia nhóm lớp. Ghe xuồng ở Nam Bộ - Hỏi: Phần 1 cho thấy bài viết sẽ triển khai ý tưởng Biểu hiện và thông tin theo cách nào? Ghe - Nhiều kiểu loại, nhiều tên - Giao nhiệm vụ: hoàn thiện phiếu học tập số 2 bằng xuồng gọi khác nhau. cách trả lời các câu hỏi 1, 2, 3. Tiêu - Đặc điểm sản xuất. - Thời gian: 7 phút chí - Chức năng sử dụng. phân Ghe xuồng ở Nam Bộ - Phương thức hoạt động. loại Biểu hiện -> Sự đa dạng của các loại ghe Ghe xuồng ở Nam Bộ. xuồng -> bài viết triển khai ý tưởng và Tiêu thông tin theo cách thuyết minh. chí Tác giả căn cứ vào các tiêu chí cụ phân thể để phân chia ghe xuồng Nam loại Bộ. Nhóm bài 10 9
10. Dự án soạn giáo án miễn phí - Ngữ văn 7 - Cánh diều Năm học 2022 - 2023 Nhận xét * GV gợi ý bằng cách chiếu đoạn trích trên màn hình, kết họp hình ảnh phương tiện giao thông. 1. Tác giả nhận xét như thế nào về ghe xuồng Nam Bộ? 2. Các tiêu chí phân loại ghe xuồng là gì? 3. Em biết những phương tiện đi lại nào mang tính đặc trưng của người dân ở mỗi vùng miền trên đất nước ta? Trong số đó, em thích phương tiện nào nhất? Vì sao? Dự kiến tình huống khó khăn: HS gặp khó khăn trong câu hỏi số 2. Tháo gỡ: (GV gợi ý HS bằng cách hướng dẫn các em đọc câu văn: “Căn cứ vào .nhiều loại”). B2: Thực hiện nhiệm vụ HS - Quan sát những chi tiết trong SGK (GV đã chiếu trên màn hình). - Đọc đoạn văn: “Ghe xuồng Nam Bộ nhiều loại”). GV hướng dẫn HS chú ý đoạn 1 (đặc biệt là câu văn: “Căn cứ vào .nhiều loại”. B3: Báo cáo, thảo luận GV: - Yêu cầu HS trình bày. - Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần). HS: - Đại diện một nhóm trình bày sản phẩm. - HS còn lại theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần). Nhóm bài 10 10