Kế hoạch bài dạy Ngữ văn Lớp 6 (Chân trời sáng tạo) - Chủ đề 7: Gia đình yêu thương - Năm học 2021-2022

Nội dung text: Kế hoạch bài dạy Ngữ văn Lớp 6 (Chân trời sáng tạo) - Chủ đề 7: Gia đình yêu thương - Năm học 2021-2022

1. Trường THCS KHBD Ngữ văn 6 TÊN BÀI DẠY: BÀI 7 GIA ĐÌNH YÊU THƯƠNG Môn học: NGỮ VĂN Thời gian thực hiện: 12 tiết MỤC TIÊU BÀI HỌC STT MỤC TIÊU MÃ HÓA NĂNG LỰC ĐẶC THÙ : ĐỌC - VIẾT - NÓI VÀ NGHE Nhận biết được một số yếu tố hình thức nổi bật của bài thơ (nhan đề, dòng thơ, khổ thơ, vần và nhịp, hình ảnh, từ ngữ, biện pháp tu Đ1 1 từ, ) 2 Nhận biết và nêu được tác dụng của các yếu tố tự sự, miêu tả Đ2 trong thơ. 3 Hiểu được bài thơ là lời của ai; nói về ai, về điều gì; nói bằng Đ3 cách nào; cách nói ấy có gì độc đáo, đáng nhớ. 4 Chỉ ra được cảm xúc, tình cảm của người viết và những tác động Đ4 của chúng tới suy nghĩ và tình cảm của người đọc. 5 Nhận biết và nêu được tác dụng của từ đa nghĩa, từ đồng âm. Đ5 6 Viết được đoạn văn ghi lại cảm xúc về bài thơ có yếu tố tự sự, V1 miêu tả.. 7 Biết trình bày cảm nhận, trình bày ý kiến của mình về đặc sắc N1 nội dung và các hình thức nghệ thuật của các văn bản đọc hiểu. 8 Nghe bạn trình bày và tóm tắt được nội dung trình bày của bạn. N2 9 Bước đầu biết tham gia thảo luận nhóm nhỏ về một vấn đề cần có N3 giải pháp thống nhất. 10 NĂNG LỰC CHUNG: GIAO TIẾP VÀ HỢP TÁC, GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 11 - Biết được các công việc cần thực hiện để hoàn thành nhiệm vụ GT-HT nhóm được GV phân công. Giáo viên: 1 Năm học: 2021 - 2022
2. Trường THCS KHBD Ngữ văn 6 - Hợp tác khi trao đổi, thảo luận về vấn đề giáo viên đưa ra. 12 Biết thu thập và làm rõ các thông tin có liên quan đến vấn đề; biết GQVĐ đề xuất và chỉ ra được một số giải pháp giải quyết vấn đề (ở cấp độ phù hợp với nhận thức và năng lực HS cấp THCS). PHẨM CHẤT CHỦ YẾU: NHÂN ÁI , TRÁCH NHIỆM 13 - Nhân ái, chan hòa, biết yêu thương và quan tâm người trong gia NA đình. TN - Biết sống có ước mơ. Giải thích các kí tự viết tắt cột MÃ HÓA: - Đ: Đọc (1,2,3,4,5: Mức độ). - V: Viết (1: mức độ) - N: Nghe – nói (1,2,3: mức độ) - GT-HT: Giao tiếp – hợp tác. - GQVĐ: Giải quyết vấn đề. - TN: Trách nhiệm. - NA: Nhân ái A. ĐỌC A1. ĐỌC VĂN BẢN 1 Tiết 85, 86: Văn bản 1: NHỮNG CÁNH BUỒM (Hoàng Trung Thông) I. MỤC TIÊU 1. Năng lực: 1.1. Năng lực đặc thù - Xác định được câu chuyện được kể trong bài thơ. - Nhận biết được một số yếu tố hình thức (chi tiểt, nhân vật, thể thơ, nội dung (đề tài; chủ đề; ý nghĩa; tình cảm của tác giả) - Nhận biết được những yếu tố tự sự, miêu tả trong văn bản và chỉ ra tác dụng của những yếu tố ấy. - Trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ; rút ra những nhận thức, tình cảm của bản thân sau khi đọc bài thơ. Giáo viên: 2 Năm học: 2021 - 2022
3. Trường THCS KHBD Ngữ văn 6 1.2. Năng lực chung - Biết được các công việc cần thực hiện để hoàn thành nhiệm vụ nhóm được GV phân công. - Hợp tác khi trao đổi, thảo luận về vấn đề giáo viên đưa ra. 2. Về phẩm chất Biết yêu thương, trân trọng tình cảm gia đình và quan tâm người thân trong gia đình. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - Máy chiếu, máy tính, bảng phụ và phiếu học tập, Rubric. - Đoạn nhạc về bài hát “Cha già rồi đúng không” (Sáng tác: Phạm Hồng Phước;Viết lại lời: Trấn Thành). III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Hoạt động 1 Mở đầu a. Mục tiêu: Kết nối – tạo hứng thú cho học sinh, chuẩn bị tâm thế tiếp cận kiến thức mới. b. Nội dung hoạt động: HS trả lời cá nhân để giải quyết một tình huống có liên quan đến bài học mới. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS, cảm nhận ban đầu về vấn đề đặt ra trong bài học. d. Tổ chức thực hiện hoạt động: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS quan sát, lắng nghe video Bóng mát tâm hồn Bài học quý giá về tình cảm gia đình, suy nghĩ cá nhân và trả lời. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Bước 3: Báo cáo, thảo luận: HS chia sẻ suy nghĩ, trả lời. Bước 3: Đánh giá, kết luận: Nhận xét câu trả lời của HS,dẫn dắt để kết nối hoạt động hình thành kiến thức mới. GV dẫn vào bài: Tình cảm cha con luôn là thứ tình cảm thiêng liêng của mỗi con người. Bài thơ “Những cánh buồm” (Hoàng Trung Thông) không chỉ cho người đọc thấy tình cảm cha con thân thiết, tràn đầy yêu thương mà con cho thấy sự tiếp nối ước mơ giữa hai thể hệ. Tiết học hôm nay, cô và các em sẽ cùng nhau tìm hiểu bài thơ. Giáo viên: 3 Năm học: 2021 - 2022
4. Trường THCS KHBD Ngữ văn 6 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động 2.1. Tìm hiểu kiến thức ngữ văn a. Mục tiêu: Đ1, GQVĐ. Nắm được những kiến thức cơ bản về bài thơ có yếu tố tự sự và miêu tả. b. Nội dung hoạt động: - Vận dụng kĩ năng đọc thu thập thông tin, trình bày một phút để tìm hiểu về đặc điểm của bài thơ có yếu tố tự sự và miêu tả. - HS trả lời, hoạt động cá nhân c. Sản phẩm: Câu trả lời cá nhân của HS. d. Tổ chức thực hiện hoạt động: HĐ của GV và HS Dự kiến sản phẩm Làm việc cá nhân. I. Kiến thức Ngữ văn Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 1. Một số đặc điểm chung của thể loại thơ - Một bài thơ thường có những đặc điểm cơ bản nào về hình thức và nội dung? - Thơ thuộc loại tác phẩm trữ tình, thiên về diễn tả tình cảm, cảm xúc của nhà thơ. - Dựa trên việc HS đã đọc mục Tri thức đọc hiểu trong SGK, cho biết: - Thơ có hình thức cấu tạo đặc biệt: 1. Về hình thức, thơ có chia chia làm mấy + Thơ cách luật có quy tắc nhất định về số câu, loại? số chữ, gieo vần,... 2. Ở học kì I, em đã được học những bài thơ nào? Bài thơ đó thuộc thể thơ gì? Chỉ + Thơ tự do không có quy tắc nhất định về số câu, ra những dấu hiệu của văn bản thơ trong số chữ, gieo vần,... như thơ cách luật. tác phẩm đó. - Một số yếu tố hình thức của bài thơ: 3. Theo em, việc thêm yếu tố tự sự và miêu tả vào bài thơ có tác dụng gì? + Dòng thơ gồm các tiếng được sắp xếp thành 4. Nhận xét đặc điểm của ngôn ngữ thơ. hàng; các dòng thơ có thể giống hoặc khác nhau về độ dài, ngắn.Bài thơ tự do có thể liền mạch Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ. hoặc chia thành các khổ thơ. Giáo viên: 4 Năm học: 2021 - 2022
5. Trường THCS KHBD Ngữ văn 6 Hs trao đổi theo cặp trong bàn, suy nghĩ và + Vần là phương tiện tạo tính nhạc cơ bản của thơ trả lời câu hỏi. dựa trên sự lặp lại (hoàn toàn hoặc không hoàn toàn) phần vần của âm tiết. Vân có vị trí ở cuối Bước 3: Báo cáo, thảo luận dòng thơ gọi là vần chân, ở giữa dòng thơ gọi là Bước 4: Đánh giá, kết luận vần lưng. GV chiếu bài thơ “Những cánh buồm” của + Nhịp là những điểm ngắt hơi khi đọc một dòng Hoàng Trung Thông để minh hoạ và phân thơ. Ngắt nhịp tạo ra sự hài hoà, đồng thời giúp tích ví dụ về hình thức cấu tạo đặc biệt của hiểu đúng ý nghĩa của dòng thơ. thơ (dòng thơ, khổ thơ, số câu, chữ). 2. Yếu tố tự sự và miêu tả trong bài thơ - Tác dụng của yếu tố tự sự và miêu tả: làm cho bài thơ thêm gợi tả, hấp dẫn. + Yếu tố miêu tả góp phần làm rõ đặc điểm, tính chất của sự vật, hiện tượng. + Yếu tố tự sự được dùng để thuật lại sự việc, câu chuyện khi cần. - Cả hai yếu tố đều làm cho việc thể hiện tình cảm, cảm xúc trong thơ thêm sâu sắc, độc đáo. 3. Đặc điểm của ngôn ngữ thơ - Ngôn ngữ thơ hàm súc, giàu nhạc điệu, hình ảnh, thể hiện những rung động, suy tư của người viết. - Tìm hiểu một bài thơ cũng chính là khám phá những tình cảm, cảm xúc mà tác giả gửi gắm qua ngôn ngữ thơ. Hoạt động 2.2: Trả nghiệm cùng văn bản a. Mục tiêu: Đ1, GQVĐ. b. Nội dung hoạt động: - Vận dụng kĩ năng đọc thu thập thông tin, trình bày một phút để tìm hiểu về tác giả Hoàng Trung Thông và bài thơ “Những cánh buồm”. - HS trả lời, hoạt động cá nhân Giáo viên: 5 Năm học: 2021 - 2022
6. Trường THCS KHBD Ngữ văn 6 c. Sản phẩm: Câu trả lời cá nhân trình bày được một số nét cơ bản về tác giả và bài thơ. d. Tổ chức thực hiện hoạt động: HĐ của GV và HS Dự kiến sản phẩm HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP II. Trải nghiệm cùng văn bản *Tìm hiểu tác giả Hoàng Trung 1. Tác giả Hoàng Trung Thông Thông: - Tên thật: Hoàng Trung Thông, bút danh khác: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Đặc Công, Bút Châm. Qua tìm hiểu các nguồn tài liệu ở nhà, - Năm sinh – năm mất: (1925 –1993) nêu những hiểu biết của em về tác giả Hoàng Trung Thông (vài nét về tiểu sử, - Quê quán: Nghệ An sự nghiệp văn học). - Thơ của ông giản dị, cô động, chứa cảm xúc Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ. trong sáng; nhiều bài thơ được phổ nhạc. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Tác phẩm chính:Quê hương chiến đấu (1955); Bước 4: Đánh giá, kết luận Đường chúng ta đi (1960), 15 bài thơ; Những cánh buồm (1964), 17 bài thơ;Hương mùa thơ (1984); Tiếng thơ không dứt (1989); Mời trăng (1992); Tác giả Hoàng Trung Thông *Tìm hiểu bài thơ “Những cánh 2. Bài thơ “Những cánh buồm” buồm”: a. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Giáo viên: 6 Năm học: 2021 - 2022
7. Trường THCS KHBD Ngữ văn 6 NV1: - Sáng tác: 1963 ? Nêu xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác - Bài thơ được rút từ tập thơ cùng tên. của bài thơ. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ. Bước 3: Báo cáo, thảo luận b. Kiểu văn bản và PTBĐ - Thể thơ: tự do Bước 4: Đánh giá, kết luận - PTBĐ: Biểu cảm kết hợp yếu tố miêu tả, tự sự. NV2: Đọc văn bản *GV hướng dẫn cách đọc văn bản: - GV hướng dẫn cách đọc: Đọc toàn bài với giọng chậm rãi dịu dàng, trầm lắng phù hợp với việc diễn đạt tình cảm của cha với con. + Lời của con: ngây thơ, hồn nhiên + Lời của cha: ấm áp, dịu dàng thể hiện tình yêu con, cảm xúc tự hào về con, về tuổi thơ của mình, về sự tiếp nối cao đẹp của các thế hệ. - HS đọc đúng, giải thích được một số từ khó. - HS đọc văn bản. - GV nhận xét, nhắc HS về tập đọc diễn cảm. *Giải đáp các từ ngữ khó, chú thích SGK. * HS tìm hiểu bố cục văn bản: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Giáo viên: 7 Năm học: 2021 - 2022
8. Trường THCS KHBD Ngữ văn 6 - Trong bài thơ có những nhân vật nào? Đặc điểm Thể hiện trong văn Bài thơ kể lại câu chuyện gì? Em hãy kể bản tóm tắt diễn biến câu chuyện đó? Em Những cánh buồm hãy cho biết hoàn cảnh, thời gian địa điểm diễn ra câu chuyện đó ? Thơ có hình thức cấu - Số chữ trong một tạo đặc biệt dòng: dài ngắn - Bài thơ được viết theo thể thơ gì? không đều nhau. - Chỉ ra các phương thức biểu đạt sử - Số dòng: không dụng trong văn bản? giới hạn - Chỉ ra các dấu hiệu nhận biết một văn - Số khổ: không giới bản thơ trong tác phẩm theo mẫu sau: hạn PHIẾU HỌC TẬP 01 - Vần: không cần có Đặc điểm Thể hiện trong vần liên tục. văn bản Thơ là tác phẩm trữ - Cảm xúc bao trùm Những cánh tình, thiên về bộc lộ của bài: Tình cảm buồm tình cảm, cảm xúc của yêu thương, thân nhà thơ thiết của hai cha con. Thơ có hình thức - - Số chữ trong cấu tạo đặc biệt một dòng Ngôn ngữ thơ thường - Tính hàm súc: bài hàm súc, giàu nhạc thơ ngắn gọn nhưng - Số dòng điệu, hình ảnh ẩn chứa nhiều cảm - Số khổ xúc. - Vần - Hình ảnh: biển xanh, cát trắng, ánh Thơ là tác phẩm -Cảm xúc bao mai hồng, cánh trữ tình, thiên về trùm của bài buồm bộc lộ tình cảm, cảm xúc của nhà - Sủ dụng nhiều biện thơ pháp tu từ: điệp ngữ, từ láy, ẩn dụ, Ngôn ngữ thơ - Tính hàm súc thường hàm súc, - Hình ảnh thơ giàu nhạc điệu, hình ảnh c.Bố cục: 3 phần + P1: Từ đầu lòng vui phơi phới. Cảnh người cha và người con đi dạo trên bãi cát Giáo viên: 8 Năm học: 2021 - 2022
9. Trường THCS KHBD Ngữ văn 6 - Văn bản có thể chia thành mấy phần? + P2: Tiếp theo đến để con đi Nội dung chính từng phần? Cuộc trò chuyện của hai cha con và mong Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ. muốn của người con Bước 3: Báo cáo, thảo luận + P3: Còn lại + HS trình bày sản phẩm thảo luận Suy ngẫm của người cha. + GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Bước 4: Đánh giá, kết luận GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi lên bảng Hoạt động 2.3: Suy ngẫm và phản hồi a. Mục tiêu: Đ2, Đ3, Đ5, N1, GT-HT, GQVĐ, NN, TM, NA GV hướng dẫn HS đọc và tìm hiểu các giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản. - Xác định được đặc điểm của thể thơ tự do trong văn bản Những cánh buồm. - Nhận biết được các chi tiết miêu tả hình ảnh hai cha con, ước mơ của người con và tình cảm gia đình được thể hiện trong đó. - Nhận biết được tác dụng của các yếu tố tự sự và miêu tả trong thơ. - Suy ngẫm về ước mơ của bản thân và những việc làm để thực hiện ước mơ. + HS nắm được đặc sắc nội dung và nghệ thuật của từng phần trong văn bản; rút ra được ý nghĩa của văn bản; tác động đối với tư tưởng, tình cảm của bản thân. b. Nội dung hoạt động: HS làm việc cá nhân, hoạt động nhóm để tìm hiểu nội dung và nghệ thuật tác phẩm. c. Sản phẩm: Câu trả lời, phiếu học tập đã hoàn thiện của cá nhân và nhóm. d. Tổ chức thực hiện hoạt động HĐ của GV và HS Dự kiến sản phẩm Giáo viên: 9 Năm học: 2021 - 2022
10. Trường THCS KHBD Ngữ văn 6 *Hướng dẫn HS tìm hiểu cảnh hai III. Đọc hiểu văn bản cha con đi dạo trên bờ biển 1. Cảnh hai cha con đi dạo trên bờ biển Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ: * Yếu tố miêu tả: Kĩ thuật Khăn trải bàn: - GV chia lớp thành các nhóm nhỏ; mỗi nhóm gồm 2 bàn (khoảng 6- 8 HS) - Phát phiếu học tập số 2 & giao nhiệm vụ: PHIẾU HỌC TẬP 2 1. Xác định không gian, thời gian được miêu tả. 2. Nhà thơ đã dùng những chi tiết nào để miêu tả cảnh vật, con người? Tác dụng của yếu tố miêu tả trong đoạn là gì? 3. Tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì khi miêu tả hình ảnh của hai cha con? 4. Em có cảm nhận gì về tình cảm của hai cha con trong bài thơ? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. HS: Giáo viên: 10 Năm học: 2021 - 2022