Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp dạy học bằng phương pháp thực nghiệm môn Vật lí 7 về sự truyền ánh sáng

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp dạy học bằng phương pháp thực nghiệm môn Vật lí 7 về sự truyền ánh sáng

1. Năm học 2020-2021 gồm có 18 lớp: trong đó khối lớp 7 gồm 5 lớp với tổng số học sinh là 208 học sinh Vật lý là môn khoa học thực nghiệm, tri thức vật lý là sự khái quát hoá các kết quả nghiên cứu thực nghiệm và các hiện tượng diễn ra trong đời sống. Dựa trên các thí nghiệm học sinh thực hiện được các thao tác tư duy để tiếp thu tri thức mới. Bài học có thí nghiệm kích thích óc tò mò khám phá khoa học, ham hiểu biết, rèn luyện óc độc lập suy nghĩ và tư duy sáng tạo cho học sinh. 1. Thuận lợi: - Được sự quan tâm của lãnh đạo nhà trường, các tổ chức trong và ngoài nhà trường cùng kết hợp với nhà trường đẩy mạnh công tác xã hội hoá xây dựng cơ sở vật chất cũng như đẩy mạnh các hoạt động của nhà trường. - Đội ngũ giáo viên có năng lực, luôn có tinh thần đổi mới học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn. 2. Khó khăn: - Lớp học quá đông (44 HS) điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến việc học tập của các em bởi số lượng bộ thí nghiệm thiết bị hạn chế do đó khó phát huy hết khả năng của tất cả các em trong 1 nhóm. - Một số học sinh nhà xa nên khó khăn cho vấn đề đi lại ảnh hưởng đến việc học tập của các em. - Một số học sinh chưa thật sự quan tâm đến việc học nên ảnh hưởng đến quá trình tiếp thu kiến thức. - Nhiều phụ huynh học sinh còn chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình còn khoán trắng cho nhà trường. II. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN: Để góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Vật lí 7 trong năm học tôi đã thực hiện dạy học bằng phương pháp thực nghiệm cụ thể ở bài “Sự truyền ánh sáng” theo các hoạt động sau : * Làm xuất hiện vấn đề : - Giáo viên tổ chức tình huống có vấn đề làm nảy sinh nhận thức, tạo sự bất ngờ lôi cuốn các em vào bài học. Sau đó giáo viên hướng dẫn học sinh phát hiện vấn đề
2. đèn. Khi quan sát qua ống thẳng sẽ nhìn thấy được dây tóc bóng đèn sáng. Từ đó đi đến kết luận về đường truyền của ánh sáng trong không khí là đường thẳng. Lưu ý: Trong hoạt động này rèn luyện cho học sinh thái độ làm việc nghiêm túc, khoa học, tránh được những sai lầm có thể xảy ra trong quá trình làm thí nghiệm. Mặt khác bồi dưỡng năng lực ứng xử, giáo viên tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm và thống nhất kết quả cuối cùng. Trong hoạt động này cần lưu ý cho học sinh bằng những định hướng các phương án thí nghiệm trên để các em bắt tay vào tiến hành thí nghiệm, thu thập thông tin. Việc ghi chép các thông tin thu được, thành lập biểu bảng một cách trung thực. Trong khi hình thành kiến thức cần chú trọng việc phát triển ngôn ngữ cho học sinh, rèn luyện cho các em kĩ năng diễn đạt rõ ràng, chính xác thông qua việc thảo luận nhóm, tạo điều kiện cho các em được nói nhiều hơn ở nhóm, ở lớp. * Thảo luận để chấp nhận kết quả: - Giáo viên tổ chức cho học sinh thảo luận theo nhóm. - Giáo viên hướng dẫn cho học sinh thảo luận rút ra kết quả. Ví dụ: Khi học sinh làm thí nghiệm để xác định xem ánh sáng truyền đi theo đường nào, giáo viên yêu cầu học sinh điền vào chỗ trống để hoàn thành câu kết luận sau: Đường truyền của ánh sáng trong không khí là đường thẳng. * Ứng dụng kiến thức mới: Từ kết quả rút ra, giáo viên hướng dẫn cho học sinh giải thích một số hiện tượng trong thực tế. Trên cơ sở đó có thể hướng dẫn cho học sinh chế tạo hoặc làm một thiết bị được đưa vào bài tập ở nhà nhằm khuyến khích học sinh khá giỏi làm việc hoặc giao nhiệm vụ cho các nhóm làm ở nhà. Ví dụ: Từ kết luận được rút ra đường truyền ánh sáng trong không khí là đường thẳng, giáo viên có thể cho học sinh giải quyết một số bài tập sau: Bài tập 1: Trong một buổi tập đội ngũ, đội trưởng hô: “Đằng trước thẳng” em đứng trong hàng hãy nói xem em là làm thế nào để biết mình đã đứng thẳng hàng hay chưa? Giải thích cách làm?
3. HKI Khối Năm học Năm học So sánh 7/208 HS 2019-2020 2020-2021 Tăng Giỏi 36 17,31% 44 21,15% 8 3,84% Tăng Khá 60 28,85% 73 35,10% 13 6,25% Trung bình 97 46,63% 84 40,38% Giảm Yếu 15 7,21% 7 3,37% 8 3,84% IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM: - Cần tạo ra hứng thú, niềm say mê môn học kích thích tư duy của học sinh từ đó xoá bỏ tâm lý lo sợ ngại học. - Xây dựng đội ngũ cán sự tự quản tốt kết hợp với giáo viên trong quá trình tổ chức dạy học (phân nhóm, phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong nhóm). - Xây dựng và sử dụng phòng học bộ môn kiểm tra độ chính xác của từng thiết bị sắp xếp thiết bị theo đúng trình tự khoa học phát hiện nguyên nhân sai số tìm biện pháp khắc phục. - Rèn kỹ năng sử dụng thiết bị dạy học và hướng dẫn học sinh sử dụng thiết bị dạy học đúng quy trình mục đích khoa học chính xác. - Sau mỗi thí nghiệm thiết bị phải được lau chùi cẩn thận để đúng vị trí. V. KIẾN NGHỊ: Cần cung cấp bổ sung thêm các thiết bị do các thiết bị đã cấp quá nhiều năm bị hư hỏng nhiều. Trên đây là một số suy nghĩ đã vận dụng vào thực tiễn giảng dạy trong chương trình Vật lý 7. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện cũng còn gặp một số khó khăn và không tránh khỏi thiếu sót.
4. Xác nhận của Hiệu trưởng Hiệu trưởng trường THCS xác nhận: Biện pháp của giáo viên áp dụng có hiệu quả và lần đầu được dùng để đăng ký thi giáo viên dạy giỏi, chưa được dùng để xét duyệt thành tích khen thưởng cá nhân trước đó , ngày tháng năm 2021 HIỆU TRƯỞNG