Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp giúp hoc sinh học tốt văn bản qua phần đọc hiểu

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp giúp hoc sinh học tốt văn bản qua phần đọc hiểu

1. - Giáo viên THCS nói chung và giáo viên ngữ văn nói riêng được sự quan tâm của các cấp lảnh đạo, được quyền tự chủ về kế hoạch giảng dạy - Nhà trường có thư viện mở cửa thường xuyên - Nhân viên thư viên hoặc giáo viên hàng tuần- tháng giới thiệu sách mới - Đối với tâm lí lứa tuổi, học sinh THCS có một số thuận lợi hơn so với học sinh tiểu học khi tiếp nhận và cảm thụ văn học. + Khả năng cảm nhận và tiếp nhận văn học nhanh hơn. + Khả năng liên tưởng, tưởng tượng linh hoạt và lô gíc hơn. + Khả năng ghi nhớ và tái hiện hình tượng văn học vững bền hơn. + Khả năng diễn đạt bằng ngôn ngữ lưu loát nhanh hơn. + Vốn từ phong phú hơn. + Hoạt động đọc tìm tòi, khám phá tác phẩm hứng thú, tích cực hơn. 2. Khó khăn: Do học sinh ở địa phương tôi làm việc thuộc vùng sâu, vùng xa nên các em chỉ có nhận thức là học biết chữ là được sau này không cần học cao để làm gì. Học xong về tiếp gia đình làm vuông thế là xong, nên ý thức học của học sinh rất hạn chế. Vã lại môn ngữ văn không còn là “điểm đến” hấp dẫn với các em học sinh và phụ huynh như các môn Toán, Lý, Hoá, Anh . Điều đó phần nào nói lên được những khó khăn mà chúng tôi phải gánh vác. Đối với các em việc tiếp thu kiến thức các môn học đã khó, chứ chưa nói đến học tốt môn Ngữ văn. Một môn học trừu tượng, khó hiểu. Hơn nữa đối với học sinh THCS nói chung và đặc biệt là học sinh lớp 6. Các em mới chập chững bước từ cấp Tiểu học lên, phương pháp học tập hoàn toàn mới lạ, nhiều em khi giáo viên gọi đọc bài còn phải đánh vần từng chữ, một cách khó khăn, chứ chưa nói đến kĩ năng hiểu văn bản Trước thực trạng ấy, để giúp cho các em học tốt hơn môn ngữ văn nói chung và có kĩ năng “đọc để hiểu văn bản nói riêng’’và giúp các em tìm ra niềm vui khi học Ngữ văn. Tôi xin trình bày một biện pháp của bản thân giúp các em học tốt môn văn hơn qua biện pháp đọc hiểu văn bản. III. BIỆN PHÁP THỨC HIỆN Theo Chu Quang Tiềm “Học vấn không phải là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là con đường quan trọng của học vấn” Để cho học sinh nhận thức được giá trị của việc đọc sách thì giáo viên cần phải hướng dẫn cho học sinh cách đọc hiểu (phương pháp đọc) Đọc như thế nào thì có hiệu quả ? Đọc để làm gì? Sau đây là một số bước tôi đã áp dụng cho học sinh lớp 6 cũng như các lớp khác ở THCS Phong Thạnh Tây. Bước 1: Hướng dẩn học sinh phải đọc trước ở nhà. 2
2. Ví dụ: Khi đọc bài thơ thì đúng nhịp, nhấn nhá nhanh- chậm . khi đọc văn xuôi thì nhận biết giữa lời của người kể chuyện hay lời thoại của nhân vật 3. Đọc diễn cảm: Đọc diễn cảm là cấp độ cao nhất, khó nhất của việc đọc, như là đọc được cảm xúc, tâm tư của nhà văn gửi vào tác phẩm, giúp bồi đắp, học sinh cảm nhận được cái hay, cái đẹp của thế giới quanh ta. ví dụ: ngoài những yêu cầu của đọc hay thì phải thể hiện được tâm trạnh ,thái đội của nhân vât hay người kể chuyện như khi đọc văn bản bản Bài Học Đường Đời Đầu Tiên lớp 6 tập 2. Thì phải thể hiện đươc thái độ hóng hách ban đầu của Dế Mèm. Và tâm trạng ân hận của nó sau khi gây ra cái chết cho Dế choắt 4. Đọc phân vai như: Giáo viên cho học sinh nhận vai các nhân vật và quan sát học sinh để nhận biết được những giọng đọc tốt, truyền cảm, phù hợp với nhân vật để giúp tiết học được suôn sẻ, truyền đạt, khơi gợi ý thức học của học sinh hơn. Ví dụ khi học vb Sọ dừa, Thạch Sanh, Em bé thông minh, Ông lão đánh cá và con cá vàng, ở lớp 6 c) Giáo viên đọc mẫu. d) Gọi học sinh đọc: Nếu là một văn bản ngắn thì ta nên chọn một học sinh có khiếu đọc tốt ( đúng, hay, to, rõ) nhằm đưa lớp học vào thế giới cuả tác phẩm, vì học sinh đọc tốt sẽ gây chú ý cho học sinh khác hơn, dễ dàng tiếp thu văn bản hơn. Nếu đó là một văn bản dài, ta có thể gọi xen kẽ các học sinh với nhau, giữa những bạn tốt với những bạn chưa tốt, yếu lại với nhau. Nếu học sinh thường ngày đọc yếu nhưng hôm nay đọc tốt hơn thì giáo viên cần phải khen ngợi, khuyến khích đọc ở nhà, luyện đọc nhiều hơn, Nếu vẫn còn yếu thì giáo viên sửa chữa và hướng dẫn nhẹ nhàng cho các em hiểu rõ những lỗi sai và cách khắc phục nó - Sau khi học sinh đọc xong một hoặc 2 lần, giáo viên đặt một số câu hỏi đơn giản như những từ ngữ cần giải thích ở phần chú thích hay những câu hỏi như: Văn bản có bao nhiêu nhân vật, kể về việc gì, Tuy đơn giản nhưng có thể giúp các em nhớ lâu hơn. * Cách đọc này có thể hiểu là đọc thành tiếng trước đám đông. Ví dụ vận dụng phương pháp đọc bài thơ Lượm của Tố Hữu (lớp 6) - Bước 1: Hướng dẫn HS đọc- hiểu bài thơ. - Bước 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu mối quan hệ giao tiếp giữa tác giả với đối tượng được nói trong bài thơ, giữa tác giả với độc giả, hoàn cảnh giao tiếp, mục đích giao tiếp. - Bước 3: Hướng dẫn HS cách lựa chọn ngôn ngữ đọc phù hợp với hoàn cảnh, mục đích giao tiếp; hóa thân vào tác giả, nhân vật để hiểu được tâm tư, tình cảm, điều mà tác giả và nhân vật muốn nói qua tác phẩm.( Bài thơ kể và tả về Lượm bằng lời 4
3. những bài kiểm tra các em đã thực sự hiểu và vận dụng tác phẩm một cách linh hoạt - Kết quả rõ ràng nhất là trong các năm học gần đây tỉ lệ học sính đạt điểm trên trung bình môn ngữ văn cao. Không có học sinh kém về môn văn - Kêt quả điểm trung bình môn Ngữ văn: năm học 2018- 2019 . Khi chưa áp dụng biện pháp, vào giảng dạy. Môn Lớp Tổng Giỏi Khá TB ≥TB Yếu số HS SL % SL % SL % SL % SL % Ngữ văn 6 98 14 14.29 41 41.84 38 38.78 93 94.90 5 5.10 Ngữ văn 7 103 8 7.77 50 48.54 41 39.81 99 96.12 4 3.88 Ngữ văn 8 70 7 10.00 21 30.00 35 50.00 63 90.00 7 10.00 Ngữ văn 9 78 3 3.85 18 23.08 51 65.38 72 92.31 6 7.69 Cộng 349 32 9.17 130 37.25 165 47.28 327 93.70 22 6.30 Kêt quả điểm trung bình môn: Ngữ văn năm học 2019- 2020. Khi áp dụng biện pháp vào giảng day Tổng Giỏi Khá TB ≥TB Yếu Môn số HS SL % SL % SL % SL % SL % Ngữ văn 6 88 8 9.09 24 27.27 56 63.64 88 100.00 0 0.00 Ngữ văn 7 90 18 20.00 32 35.56 36 40.00 86 95.56 4 4.44 Ngữ văn 8 84 7 8.33 36 42.86 36 42.86 79 94.05 5 5.95 Ngữ văn 9 56 2 3.57 12 21.43 38 67.86 52 92.86 4 7.14 Cộng 318 35 11.01 104 32.70 166 52.20 305 95.91 13 4.09 So sánh số liêu ta thấy tỉ lệ học sinh khá giỏi tăng học sính yếu giảm Giỏi: Tăng 0,61%; Khá: giảm 4,80%; TB:tăng 8,20%; Yếu: giảm 3,91%. - Đặc biệt tỉ lệ học sinh trường THCS Phong Thạnh Tây năm học 2019-2020 khi thi vào trường THPT môn ngữ văn không em nào dưới 4 điểm thang điêm 10. Chính đạt được kết quả đó nên tôi vẫn duy trì và thức hiện biện pháp này trong dạy học hiện nay. V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM - Để phần đọc - hiểu có hiệu quả trước hết người giáo viên phải nắm chắc các thể loại để hướng dẩn cho học sinh. Vì mỗi thể loại sẽ có một cách đọc khác nhau, một giọng đọc khác nhau. - Giáo viên phải thường xuyên, liên tục kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh, để xem các em soạn bài hay chép bài. - Giáo viên không được ngó lơ, cũng đừng tiếc lời khen khi học sinh có sự chuyển biến tích cực trong khi. 6
4. Xác nhận của Hiệu trưởng Hiệu trưởng trường THCS . xác nhận: Biện pháp của giáo viên: áp dụng có hiệu quả và lần đầu được dùng để đăng ký thi giáo viên dạy giỏi, chưa được dùng để xét duyệt thành tích khen thưởng cá nhân trước đó. PTT, ngày tháng năm 2021 HIỆU TRƯỞNG MAI CÔNG VÀN 8