Sáng kiến kinh nghiệm Đổi mới phương pháp dạy học toán ở Lớp 5 - Trần Thị Loan

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Đổi mới phương pháp dạy học toán ở Lớp 5 - Trần Thị Loan

1. Trần Thị Loan- Tiểu học Thạnh Bình A thường diễn ra quá đơn điệu, tẻ nhạt nên chưa gây được hứng thú học tập cho các em. Giáo viên chỉ chú ý đến quy trình của 1 tiết dạy mà chưa chú ý đến việc khắc sâu kiến thức, rèn kĩ năng tính toán cho học sinh. Có khi chỉ chú ý đến các học sinh giỏi mà bỏ quên các học sinh trung bình yếu hoặc ngược lại; Chúng ta chỉ quen cho học sinh làm vở làm bảng con, những hoạt động này cứ lặp đi lặp lại lại sinh ra nhàm chán. Giáo viên chưa chú trọng đến việc hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài nên các em không liên thông được các mạch kiến thức đã học từ các bài trước, các lớp trước với kiến thức bài mới. III/ CÁC BIỆN PHÁP VÀ HÌNH THỨC TỔ CHỨC THỰC HIỆN: 1/ Đối tượng giáo dục: Đối tượng của tôi là các em học sinh lớp 5, đang ở độ tuổi từ 10 đến 12. Đa số các em là con em của những gia đình lao động chất phác, cần cù nên việc học của các em hầu như khoán trắng cho giáo viên. Vì thế chất lượng học tập cũng có phần bị hạn chế. Các em lại đang ở tuổi dậy thì nên rất dễ tự ái, rất dễ bị kẻ xấu lôi kéo. Làm thế nào để tạo được cho các em niềm đam mê và nâng cao chất lượng môn toán? 2/Các giải pháp, biện pháp thực hiện: A/ NHỮNG BIỆN PHÁP CHUNG: a/Tạo không khí lớp học vui vẻ, thoải mái và thân thiện: Không khí lớp học vui vẻ, thoải mái và thân thiện sẽ tạo cho các em cảm giác thoải mái và thích đi học dần dần xa lánh các cám dỗ khác như chơi game, phim ảnh không lành mạnh b/ Gần gũi và tìm hiểu hoàn cảnh, năng lực học tập của từng học sinh: Giáo viên không chỉ tìm hiểu hoàn cảnh, năng lực học tập của học sinh qua sổ chủ nhiệm, qua giáo viên chủ nhiệm những lớp trước mà hằng ngày chúng ta cần tạo sự gần gũi với các em trong giờ chơi, trong các tiết học để có cách nhìn về các em khách quan và chính xác hơn. c/Chia học sinh theo từng nhóm đối tượng và chọn giải pháp phù hợp với từng nhóm đối tượng: Sau khi đã hiểu rõ hoàn cảnh sống và năng lực học tập của từng em, giáo viên chia các em ra thành 3 nhóm (như phần thực trạng đã nêu). Tạo điều kiện để các nhóm học tập đều có các đối tượng thuộc 3 trường hợp nêu trên để học sinh khá giỏi giúp đỡ học sinh yếu học tốt. d/ Tổ chức các hoạt động ngoại khoá hấp dẫn: Muốn các em học tập đạt hiệu quả cao thì điều đầu tiên là chúng ta phải tạo cho các em nhu cầu và hứng thú học tập. Tức là chúng ta phải làm sao để các em thích đi học rồi mới tính đến việc dạy các em học thế nào. Muốn vậy chúng ta phải tổ chức các hoạt động học tập cũng như các hoạt động ngoại khoá thật sinh động thu hút tất cả học sinh tham gia. Trong giờ ra chơi, giáo viên tranh thủ trò chuyện hoặc vui chơi với các em. Tổ chức các tiết sinh hoạt tập thể thật sinh động vui nhộn e/ Tạo hứng thú và nhu cầu học tập cho học sinh: Đổi mới phương pháp dạy học toán lớp 5 4
2. Trần Thị Loan- Tiểu học Thạnh Bình A Viết tỉ số của a và b dưới dạng phân số rồi chuyển các phân số đó thành phân số thập phân có mẫu là 100. Tùy theo khả năng học tập của từng nhóm đối tượng mà cho các giá trị của a và b khác nhau. Hoặc sau khi dạy xong bài: “Diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật”, GV giáo viên giao việc cho học sinh: Tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần hình hộp chữ nhật có chiều dài, chiều rộng và chiều cao đều bằng a (GV cho sẵn giá trị cụ thể của a. Mỗi nhóm một số liệu khác nhau.)” và tìm xem ngoài cách làm này có cách làm nào khác? b/ Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh trước giờ học: Để biết rõ hiệu quả công việc chuẩn bị của học sinh, trong 15 phút sinh hoạt đầu giờ, giáo viên tổ chức cho các nhóm kiểm tra lại việc chuẩn bị của từng cá nhân. Nếu phát hiện học sinh nào chưa chuẩn bị bài thì các thành viên trong nhóm giúp em đó ôn lại bài và thực hiện xong phần việc của mình. c/ Tổ chức hoạt động theo nhóm để học sinh tìm ra kiến thức mới: Sau khi kiểm tra bài cũ xong, giáo viên tổ chức cho các nhóm thảo luận để tìm ra kiến thức mới. Nội dung thảo luận là những bài tập giáo viên giao chuẩn bị từ tiết học trước. Hình thức hoạt động này có tác dụng lôi cuốn nhiều đối tượng học sinh tham gia vào hoạt động học, là môi trường lý tưởng để các em trao đổi với nhau vốn kinh nghiệm vốn, kiến thức của từng cá nhân để bổ trợ cho nhau, giúp nhau cùng tiến bộ. Giáo viên cần theo sát từng nhóm đề kịp thời giúp đỡ, nhắc nhở các em hoàn thành công việc. Việc làm này tạo cho học sinh thói quen chuẩn bị bài, thói quen ôn lại kiến thức đã học, tạo điều kiện cho nhiều học sinh được thuyết trình, diễn giải nhiều hơn, được nghe nhiều hơn nên kỹ năng lập luận, kỹ năng giải quyết vấn đề của học sinh cũng tốt hơn. Điều quan trong hơn là các em sẽ hiểu bài và ghi nhớ kiến thức bền vững hơn và chắc chắn là kết quả học tập của các em sẽ được nâng cao. Cũng có trường hợp học sinh chỉ nói lại những kiến thức đã có sẵn trong sách hoặc hiểu sai vấn đề mà giáo viên yêu cầu. Trong trường hợp đó, việc học nhóm cũng có tác dụng giúp học sinh thấy được chỗ sai để tránh và tìm hiểu bài kĩ hơn. d/ Tổ chức cho các nhóm trình bày kết quả trên lớp: Sau khi các nhóm đã hoàn thành phần việc được giao giáo viên tổ chức cho các nhóm báo cáo kết quả trên lớp. Nếu nhiều nhóm cùng chung nhiệm vụ thì chỉ một nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét và bổ sung. Nếu kết quả của các nhóm không giống với kết quả ở sách giáo khoa thì giáo viên cần xem xét kĩ, nếu sai giáo viên cần phân tích kĩ nhằm giúp học sinh nhận ra chỗ sai dể tránh, nếu đúng, GV kết luận rồi hướng dẫn thêm phần kiên thức trong sách để học sinh nắm kiến thức vững hơn và đưa ra kết luận thật cô đọng dễ nhớ. Làm như vậy học sinh sẽ được củng cố kiến thức vững chắc hơn. Cần để học sinh tham gia vào việc nhận xét đánh giá kết quả học tâp của bạn để vừa tạo được không khí học tập sôi nổi vừa củng cố kiến thức cho các em. Sau khi kết luận bằng một công thức hay quy tắc ,giáo viên cần kiểm tra khả năng vận dụng của các em bằng một số ví dụ cụ thể. Giáo viên cần động viên khích lệ để bất kì học Đổi mới phương pháp dạy học toán lớp 5 6
3. Trần Thị Loan- Tiểu học Thạnh Bình A Sau khi các em đã nắm được các thao tác trên tôi giao bài tập và phân công các học sinh khá giỏi giúp đỡ và báo cáo mỗi ngày và nâng dần yêu cầu bài tập lên. Việc làm này tiến hành thướng xuyên trong các buổi phụ đạo hoặc 15 phút đầu giờ mỗi ngày. h/ Thường xuyên cho học sinh thực hành các thao tác giải toán: Thường xuyên củng cố cho học sinh các thao tác giải toán như nêu yêu cầu đề, phân tích đề, đặt câu hỏi và trả lời câu hỏi để tìm ra các mối liên hệ giữa những yếu tố đã biết và những yếu tố phải tìm. Nhận ra các dạng toán điển hình đã học và cách vận dụng. Đặc biệt luôn chú ý vào câu hỏi để tìm ra hướng giải quyết, tóm tắt bài, vẽ hình, cách làm này vừa làm tăng khả năng suy luận cho học sinh vừa tạo điều kiện để học sinh khá giỏi giúp học sinh trung bình yếu tìm ra cách giải các bài toán có lời văn. Để các em xác định đúng yêu cầu bài toán tôi luôn hướng dẫn cho các em phân tích bắt đầu từ yêu cầu cầu của đề bài. VD: Để hướng dẫn học sinh giải bài toán: “Để đi hết quãng đường dài 180 km, ô tô phải đi mất 3 giờ, xe máy đi mất 5 giờ. Hỏi mỗi giờ ô tô đi nhanh hơn xe máy bao nhiêu ki lô mét?” Học sinh phải biết đặt câu hỏi và biêt cách trả lời các câu hỏi: -Bài toán cho biết gì? Bài toán hỏi gì? Muốn biết mỗi giờ ô tô đi nhanh hơn xe máy bao nhiêu ki lô mét ta làm sao? Bài toán đã cho biết vận tốc của ô tô, vận tốc của xe máy chưa? Muốn tính vận tốccủa ô tô ta làm sao? Muốn tính vận tốc xe máy ta làm thế nào? Tức là học sinh phải biết tự đặt câu hỏi và trả lời: Bài toán cho biết gì? Bài toán hỏi gì? Muốn tính được điều này ta làm sao? Các yếu tố cần thiết đã có chưa? Cách nào để tìm các yếu tố này? VD: Để giải bài toán: “Lúc 8 giờ 30 phút một xe máy đi từ A với vận tốc 36km/giờ. Đến 11 giờ 7 phút một ô tô cũng đi từ A với vận tốc 54km/ giờ. Hỏi ô tô đuổi kịp xe máy lúc mấy giờ?” Học sinh cần đặt và trả lời được các câu hỏi: -Làm sao để biết ô tô đuổi kịp xe máy lúc mấy giờ?( Lấy thời điểm ô tô bắt đầu đuổi cộng với thời gian để ô tô đuổi kịp xe máy) -Thời điểm ô tô bắt đầu đuổi theo xe máy là mấy giờ? Thời gian ô tô duổi kịp xe máy biết chưa? Muốn tính thời gian ô tô đuổi kịp xe máy trong bao lâu ta làm sao?( Lấy khoảng cách giữa hai xe chia cho hiệu hai vận tốc) -Khoảng cách giữa hai xe khi ô tô bắt đầu đuổi theo xe máy biết chưa? Muốn tính khoảng cánh này ta làm sao?(Lấy vận tốc xe máy nhân với thời gian xe máy đi hết quãng đường đó) Thời gian xe máy đi hếtt quãng đường này biết chưa? Làm cách nào để tính được thời gian này? Để học sinh trả lời được các câu hỏi này đã khó, đòi hỏi học sinh phải tự hỏi và tự trả lời được các câu hỏi này lại càng khó hơn. Làm được điều này phải trải qua một quá trình. Đầu tiên giáo viên đặt câu hỏi yêu cầu học sinh trả lời. Đổi mới phương pháp dạy học toán lớp 5 8
4. Trần Thị Loan- Tiểu học Thạnh Bình A 4 / Phát huy được vai trò của từng cá nhân trong các nhóm học tập. 5/Tạo điều kiện để nhiều học sinh tham gia vào việc trình bày kết quả tìm hiểu nghiên cứu của mình và đánh giá kết quả học tập của bạn. 6/ Giáo viên phải là trọng tài sáng suốt công bằng, sau mỗi vấn đề cần có kết luận rõ ràng và kiểm tra lại cách vận dụng của học sinh. 7/ Sau mỗi tiết học cần nêu ra vấn đề mới để kích thích trí tò mò và khơi dậy ham muốn tìm hiểu tri thức, kết hợp với việc hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài sau. 8/ Thường xuyên kiểm tra củng cố các kiến thức đã học và và khích lệ những học sinh có tinh thần học tập tốt 9/ Phân bố thời gian cụ thể cho từng hoạt động V/ ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ: -Tạo điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy như phòng học, sân chơi, tranh ảnh, máy chiều để tăng thêm không khí sôi động cho các tiết học. -Tổ chức nhiều hoạt động ngoại khoá bổ ích cho học sinh tham gia. -Tạo điều kiện để giáo viên các trường, các huyện, các địa phương được học hỏi lẫn nhau nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy. -Tổ chức các diễn đàn phương pháp học toán đạt hiệu quả cao cho học sinh tham gia. Do khả năngcó hạn nên dề tài còn rất nhiều hạn chế. Mong các thầy cô giáo nhiệt tình góp ý để tôi áp dụng vào việc dạy toán đạt hiệu quả cao hơn. Tân Phong, ngày 15 tháng 5 năm 2013 Người viết Trần Thị Loan Đổi mới phương pháp dạy học toán lớp 5 10