SKKN Biện pháp nâng cao chất lượng dạy học môn Ngữ văn 6 ở phần văn bản bằng phương pháp sử dụng sơ đồ tư duy

Nội dung text: SKKN Biện pháp nâng cao chất lượng dạy học môn Ngữ văn 6 ở phần văn bản bằng phương pháp sử dụng sơ đồ tư duy

1. 2 dạy học thế nào cho phù hợp. Phương pháp dạy học là một trong những yêu cầu quan trọng đối với sự thành công trong tiết dạy của giáo viên, sự tiếp thu kiến thức tốt hay không của học sinh. Chính vì thế hiện nay có rất nhiều phương pháp dạy học được ứng dụng. Trong đó, có phương pháp ứng dụng sơ đồ tư duy vào giảng dạy (SĐTD), đây là một trong những phương pháp dạy học tương đối hiệu quả. Phương pháp dạy học bằng SĐTD không chỉ giải quyết được vấn đề quá tải đối với kiến thức của môn học mà nó còn giúp học sinh có khả năng hệ thống lại kiến thức một cách ngắn gọn từ đó nhớ lâu hơn, tránh sự nhàm chán đối với môn học, đặc biệt là bộ môn Ngữ văn ở phần văn bản. 1. Thuận lợi: Được sự quan tâm, chỉ đạo kịp thời của Ban giám hiệu nhà trường; sự giúp đỡ của đồng nghiệp trong tổ. Phần lớn giáo viên đều tận tụy với công việc giảng dạy, quan tâm học sinh. Phần lớn học sinh có ý thức trong học tập. 2. Khó khăn: Một số học sinh còn lười học, không tập trung nghe giảng. Phụ huynh không có sự quan tâm đến việc học của các em. Do điều kiện khách quan nên việc sử dụng đồ dùng dạy học, phương pháp trực quan vào tiết học còn hạn chế. III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN Câu hỏi đặt ra ở đây: Sơ đồ tư duy là gì? Tác dụng của sơ đồ tư duy và cách thiết kế sơ đồ tư duy như thế nào? 1. Khái niệm sơ đồ tư duy Sơ đồ tư duy còn gọi là Bản đồ tư duy hay lược đồ tư duy là hình thức ghi chép nhằm tìm tòi đào sâu, mở rộng một ý tưởng, tóm tắt những ý chính của một nội dung, một chủ đề nào đó, bằng cách kết hợp sử dụng hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết. Đây là một phương tiện ghi chép đầy sáng tạo và rất hiệu quả. Sơ đồ tư duy đóng vai trò hỗ trợ tích cực cho GV và HS khi dạy – học các bài nghiên cứu kiến thức mới, bài ôn tập, tổng kết, hoặc củng cố, hệ thống kiến thức sau mỗi bài, mỗi phần. Sơ đồ tư duy như một bức tranh lớn đầy hình ảnh màu
2. 4 Thông thường vẽ sơ đồ tư duy có thể sử dụng những vật liệu có sẵn và thực hiện khá đơn giản với những bước, cách cơ bản sau a. Vẽ phác hoạ sơ đồ tư duy trên giấy: Sử dụng giấy bìa, phía sau tờ lịch cũ, giấy A4, bút viết, bảng, để vẽ sơ lược những ý trọng tâm, các nhánh mang ý nhỏ tiếp theo. Sơ đồ tư duy văn bản Bánh chưng, bánh dày (Ngữ Văn 6/ SGK – tập 1) b. Tạo sơ đồ tư duy trên máy vi tính: dựa theo những ý tưởng đã phác hoạ, bắt đầu bằng từ khoá và các nhánh nhỏ. Cụ thể, trước tiên GV nên chọn cụm từ trung tâm là tên của bài dạy, một mục kiến thức hay nội dung báo cáo, với kích cỡ chữ to và đậm, đặt cơ sở cho việc vẽ các nhánh có quan hệ với nhau. Tiếp đó vẽ các nhánh cấp 1 là nội dung chính (ý chính) của chủ đề trung tâm. Tuỳ theo số lượng nhánh cấp 1 cần bố trí sao cho cân đối xung quanh từ ngữ trung tâm. c. Vẽ bổ sung: vẽ các nhánh nhỏ tiếp theo và những chi tiết hỗ trợ. Đây là bước hoàn thiện những nhánh nhỏ trước đó.
3. 6 Biện pháp sử dụng sơ đồ tư duy để hướng dẫn học sinh lập kế hoạch học tập hoặc củng cố bài cũ. GV tiến hành khi hướng dẫn học sinh tự học ở nhà, chuẩn bị bài mới nhằm rèn luyện tính tự giác, chuyên cần và chủ động trong học tập giúp tăng tính hiệu quả, sau khi kết thúc một bài học trên lớp. Qua sơ đồ tư duy đó học sinh sẽ nắm được kiến thức bài học một cách dễ dàng. IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC Sau thời gian ngắn ứng dụng sơ đồ tư duy tôi thấy bước đầu có những kết quả khả quan. Tôi đã nhận thấy được hiệu quả tích cực phương pháp này trong quá trình dạy môn Ngữ Văn ở phần văn bản. Sử dụng sơ đồ tư duy để dạy bài mới, củng cố kiến thức bài học, tổng hợp kiến thức chương, phần. Học sinh hiểu bài nhanh hơn, hiệu quả hơn. Đa số các em học sinh khá, giỏi đã biết sử dụng sơ đồ tư duy để ghi chép bài, tổng hợp kiến thức môn học. Một số học sinh trung bình đã biết dùng sơ đồ tư duy để củng cố kiến thức bài học ở mức đơn giản. Qua thực tiễn vận dụng giảng dạy tôi thấy lớp học sôi động hơn rất nhiều so với khi chưa áp dụng. Thống kê số liệu khảo sát chất lượng môn Ngữ Văn đầu năm học so với kết quả ở học kì I năm học 2020-2021 cho thấy bước đầu có nhiều chuyển biến, cụ thể: * Chỉ tiêu đầu năm học 2020 – 2021 TS Giỏi Khá TB Yếu Khối Môn Lớp HS SL % SL % SL % SL % Ngữ 6/1 39 9 23,1% 18 46,1% 12 30,7% 6 văn 6/2 39 2 5,1% 12 30,7% 20 51,2% 5 12,8% Kết quả HKI năm học 2020-2021 TS Giỏi Khá TB Khối Môn Lớp HS SL % SL % SL % Ngữ 6/1 39 16 41,03% 20 51,28 3 7,69% 6 văn 6/2 39 7 17,95% 21 53,85 11 28,21 V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM Sau quá trình áp dụng việc phương pháp sử dụng sơ đồ tư duy vào dạy học môn Ngữ Văn 6, tôi đã rút ra được bài học kinh nghiệm như sau:
4. 8 Xác nhận của Hiệu trưởng Hiệu trưởng trường THCS . xác nhận: Biện pháp của giáo viên: áp dụng có hiệu quả và lần đầu được dùng để đăng ký thi giáo viên dạy giỏi, chưa được dùng để xét duyệt thành tích khen thưởng cá nhân trước đó. ., ngày tháng năm 2021 HIỆU TRƯỞNG