Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 33: Tập làm văn Miêu tả trong văn bản tự sự

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 33: Tập làm văn Miêu tả trong văn bản tự sự

1. Kiểm tra bài cũ Câu hỏi : Hãy nhắc lại các bước để tiến hành tóm tắt một văn bản tự sự ? - Đọc văn bản - Xác định nhân vật chính , sự việc chính - Sắp xếp theo trình tự thích hợp - Tóm tắt
2. Vua Quang Trung lại truyền lấy sáu chục tấm ván, cứ ghép liền ba tấm làm một bức, bên ngoài lấy rơm dấp nước phủ kín, tất cả là hai mươi bức. Đoạn kén hạng lính khoẻ mạnh, cứ mười người khênh một bức, lưng giắt dao ngắn, hai mươi người khác đều cầm binh khí theo sau, dàn thành trận chữ “nhất”, vua Quang Trung cưỡi voi đi đốc thúc, mờ sáng ngày mùng 5 tiến sát đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh nổ súng bắn ra, chẳng trúng người nào cả. Nhân có gió bắc, quân Thanh bèn dùng ống phun khói lửa ra, khói toả mù trời, cách gang tấc không thấy gì, hòng làm cho quân Nam rối loạn. Không ngờ trong chốc lát trời bỗng trở gió nam, thành ra quân Thanh lại tự làm hại mình. Vua Quang Trung liền gấp rút sai đội khiêng ván vừa che vừa xông thẳng lên trước. Khi gươm giáo của hai bên đã chạm nhau thì quăng ván xuống đất, ai nấy cầm dao ngắn chém bừa, những người cầm binh khí theo sau cũng nhất tề xông tới mà đánh. Quân Thanh chống không nổi, bỏ chạy tán loạn giày xéo lên nhau mà chết. Tên Thái thú Điền Châu là Sầm Nghi Đống tự thắt cổ chết. Quân Tây Sơn thừa thế chém giết lung tung thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối, quân Thanh đại bại. (Ngô Gia Văn Phái, Hoàng Lê nhất thống chí)
3. Tiết 33 - Tập làm văn: MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự: Đoạn trích trên có phải * Ví dụ: (SGK - 91) là một đoạn văn tự sự • Sự việc : Vua Quang không? Kể về nhân vật, sự việc gì? Diễn Trung đánh vào đồn Ngọc biến ra sao? Hồi . • Diễn biến: Quang Trung cho ghép ván, tiến sát đồn Hãy nối các chuỗi sự Ngọc Hồi.Quân Thanh việc thành một đoạn văn. Sau đó so sánh với phun khói lửa. Quân của đoạn trích trong sách vua Quang Trung xông lên giáo khoa? đánh.Quân Thanh đại bại.
4. Hãy chỉ ra các chi tiết miêu tả trong đoạn trích? Các chi tiết ấy nhằm thể hiện những đối tượng nào? (Theo mô hình) Đối tượng được Chi tiết miêu tả miêu tả Quang Trung truyền, kén hạng lính, cưỡi voi đi đốc thúc, gấp rút sai. Cảnh ghép ván lấy sáu chục tấm ván, cứ ghép liền ba tấm làm một bức, bên ngoài lấy rơm dấp nước phủ kín, khoẻ mạnh, mười người khiêng một bức, lưng giắt dao Quân lính ngắn, cầm binh khí theo sau, dàn thành trận chữ “nhất” Thời gian mờ sáng ngày mồng 5 tiến sát đồn Ngọc Hồi. Không gian khói toả mù trời, cách gang tấc không thấy gì khiêng ván vừa che vừa xông thẳng lên trước, chạm nhau, Cảnh giao chiến quăng ván xuống đất, chém bừa, cầm binh khí theo sau, nhất tề xông tới, Cảnh quân Thanh bỏ chạy toán loạn, giày xéo lên nhau tên Thái thú Điền tháo chạy Châu tự thắt cổ chết, chém giết lung tung, thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối.
5. Đoạn 1: Vua Quang Trung lại truyền lấy sáu chục tấm ván, cứ ghép liền ba tấm làm một bức, bên ngoài lấy rơm dấp nước phủ kín, tất cả là hai mươi bức. Đoạn kén hạng lính khoẻ mạnh, cứ mười người khênh một bức, lưng giắt dao ngắn, hai mươi người khác đều cầm binh khí theo sau, dàn thành trận chữ “nhất”, vua Quang Trung cưỡi voi đi đốc thúc, mờ sáng ngày mùng 5 tiến sát đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh nổ súng bắn ra, chẳng trúng người nào cả. Nhân có gió bắc, quân Thanh bèn dùng ống phun khói lửa ra, khói toả mù trời, cách gang tấc không thấy gì, hòng làm cho quân Nam rối loạn. Không ngờ trong chốc lát trời bỗng trở gió nam, thành ra quân Thanh lại tự làm hại mình. Vua Quang Trung liền gấp rút sai đội khiêng ván vừa che vừa xông thẳng lên trước. Khi gươm giáo của hai bên đã chạm nhau thì quăng ván xuống đất, ai nấy cầm dao ngắn chém bừa, những người cầm binh khí theo sau cũng nhất tề xông tới mà đánh. Quân Thanh chống không nổi, bỏ chạy tán loạn giày xéo lên nhau mà chết. Tên Thái thú Điền Châu là Sầm Nghi Đống tự thắt cổ chết. Quân Tây Sơn thừa thế chém giết lung tung thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối, quân Thanh đại bại. (Ngô gia văn phái, Hoàng Lê nhất thống chí) Đoạn văn 2: Vua Quang Trung cho ghép ván lại, cứ mười người khiêng một bức, rồi tiến sát đến đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh bắn ra, không trúng người nào, sau đó phun khói lửa. Quân của vua Quang Trung khiêng ván nhất tề xông lên mà đánh. Quân Thanh chống đỡ không nổi, tướng nhà Thanh là Sầm Nghi Đống thắt cổ chết. Quân Thanh đại bại.
6. Đoạn 1: Vua Quang Trung lại truyền lấy sáu chục tấm ván, cứ ghép liền ba tấm làm một bức, bên ngoài lấy rơm dấp nước phủ kín, tất cả là hai mươi bức. Đoạn kén hạng lính khoẻ mạnh, cứ mười người khênh một bức, lưng giắt dao ngắn, hai mươi người khác đều cầm binh khí theo sau, dàn thành trận chữ “nhất”, vua Quang Trung cưỡi voi đi đốc thúc, mờ sáng ngày mùng 5 tiến sát đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh nổ súng bắn ra, chẳng trúng người nào cả. Nhân có gió bắc, quân Thanh bèn dùng ống phun khói lửa ra, khói toả mù trời, cách gang tấc không thấy gì, hòng làm cho quân Nam rối loạn. Không ngờ trong chốc lát trời bỗng trở gió nam, thành ra quân Thanh lại tự làm hại mình. Vua Quang Trung liền gấp rút sai đội khiêng ván vừa che vừa xông thẳng lên trước. Khi gươm giáo của hai bên đã chạm nhau thì quăng ván xuống đất, ai nấy cầm dao ngắn chém bừa, những người cầm binh khí theo sau cũng nhất tề xông tới mà đánh. Quân Thanh chống không nổi, bỏ chạy tán loạn giày xéo lên nhau mà chết. Tên Thái thú Điền Châu là Sầm Nghi Đống tự thắt cổ chết. Quân Tây Sơn thừa thế chém giết lung tung thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối, quân Thanh đại bại. (Ngô gia văn phái, Hoàng Lê nhất thống chí) Đoạn văn 2: Vua Quang Trung cho ghép ván lại, cứ mười người khiêng một bức, rồi tiến sát đến đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh bắn ra, không trúng người nào, sau đó phun khói lửa. Quân của vua Quang Trung khiêng ván nhất tề xông lên mà đánh. Quân Thanh chống đỡ không nổi, tướng nhà Thanh là Sầm Nghi Đống thắt cổ chết. Quân Thanh đại bại.
7. Tiết 33 - Tập làm văn: MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự: * Ví dụ: (SGK - 91) Qua tìm hiểu, em hãy cho - Sự việc : Vua Quang Trung biết thường trong văn tự sự đánh vào đồn Ngọc Hồi . người ta tả những gì? Và yếu - Diễn biến: Quang Trung cho tố miêu tả có vai trò gì trong ghép ván, tiến sát đồn Ngọc Hồi. văn bản tự sự ? Quân Thanh phun khói lửa. Quân của vua Quang Trung xông lên đánh. Quân Thanh đại bại - Yếu tố miêu tả:Quang Trung cưỡi voi, lưng giắt dao ngắn, khói tỏa mù trời, thây nằm đầy đồng => Miêu tả nhân vật, sự việc làm cho đoạn văn tự sự sinh động, hấp dẫn.
8. Tiết 33 - Tập làm văn: MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ III. Luyện tập : 1. Bài tập 1: (SGK – 92) Hãy tìm yếu tố tả người trong đoạn trích“ Chị em Thúy Kiều”, phân tích giá trị của những yếu tố miêu tả ấy trong việc thể hiện nội dung đoạn trích?
9. Tiết 33 - Tập làm văn: MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ III. Luyện tập : 1. Bài tập 1: (SGK – 92) Hãy tìm yếu tố tả người Vân xem trang trọng khác vời, trong đoạn trích “ Chị em Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang. Thúy Kiều” và phân tích giá Hoa cười ngọc thốt đoan trang, Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da. trị của những yếu tố miêu tả Kiều càng sắc sảo mặn mà, ấy trong việc thể hiện nội So bề tài săc lại là phần hơn: dung đoạn trích ? Làn thu thuỷ nét xuân sơn, Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh. (Chị em Thuý Kiều - Nguyễn Du) => Dùng hình ảnh thiên nhiên để miêu tả nét đẹp con người (ước lệ). Từ đó thấy được vẻ đẹp đoan trang, phúc hậu, quý phái của Thuý Vân; vẻ đẹp thông minh, sắc sảo của Thúy Kiều, qua đó dự báo số phận và cuộc đời của họ.
10. . Ngày xuân con én đưa thoi, Hãy chỉ ra yếu tố miêu tả trong Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi. đoạn trích “ Cảnh ngày xuân” ? Cỏ non xanh tận chân trời, Phân tích giá trị các yếu tố miêu tả Cành lê trắng điểm một vài bông hoa trong việc thể hiện nội dung đoạn ( Cảnh ngày xuân – Nguyễn Du) trích?
11. Tiết 33 - Tập làm văn: MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ Bài tập: Thêm yếu tố miêu tả hợp lý vào đoạn văn tự sự sau: “ Mới đây mà đã hai mươi năm tôi rời xa ngôi trường cấp hai. Hôm nay, nhân dịp thành lập trường , tôi đã được về thăm trường cũ. Tôi đi tham quan các lớp học và thấy trường đã có nhiều thay đổi. Lúc ghé vào thăm lớp học cũ, tôi được gặp lại cô giáo chủ nhiệm - người cô mà tôi hằng yêu quý, kính trọng.”
12. Lưu ý: - Tự sự đóng vai trò chủ đạo, miêu tả chỉ đóng vai trò bổ trợ. -Yếu tố miêu tả thường được thể hiện qua các từ ngữ, hình ảnh có sức gợi lớn (từ tượng thanh, tượng hình, nghệ thuật so sánh, nhân hoá ) làm cho câu chuyện thêm sinh động. - Yếu tố biểu cảm làm cho câu chuyện thêm sâu sắc.
13. Hướng dẫn tự học và chuẩn bị bài * Hướng dẫn tự học: - Nắm được vai trò của yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự. - Hoàn thành các bài tập còn lại trong SGK/92 * Hướng dẫn chuẩn bị bài: “ Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự” - Tổ 1& 2: Đọc lại đoạn trích “ Kiều ở lầu Ngưng Bích” và trả lời các câu hỏi 1a,b,c/ sgk/117. - Tổ 3& 4: Đọc lại đoạn trích trong truyện ngắn “ Lão Hạc” của Nam Cao và nhận xét cách miêu tả nội tâm nhân vật của tác giả.