Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 56: Bếp lửa (Bằng Việt)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 56: Bếp lửa (Bằng Việt)

1. “Mặt trời xuống biển như hòn lửa. Sóng đã cài then đêm sập cửa. Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi, Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”
2. Trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n Cục cục tác cục ta THCS em ®· ®îc häc bµi th¬ nµo cã hai h×nh ¶nh trªn ? Cña t¸c gi¶ nµo ? Néi dung cña bµi th¬ ? -TiÕng gµ tra- Xu©n Quúnh - ViÕt vÒ t×nh c¶m bµ, ch¸u Trªn ®êng hµnh qu©n xa Dõng ch©n bªn xãm nhá Tay bµ khum soi trøng Giµnh tõng qu¶ ch¾t chiu Cho con gµ m¸i Êp
3. TiÕt 56: BÕp Löa ( B»ng ViÖt) I. §äc – t×m hiÓu chó thÝch: 1. T¸c gi¶, t¸c phÈm: * T¸c gi¶ : ( 1941)- Quª: Th¹ch ThÊt – Hµ T©y - Lµm th¬ tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1960, thuéc líp nhµ th¬ trëng thµnh trong thêi k× chèng Mü. * Th¬ B»ng ViÖt trong trÎo mît mµ, khai th¸c nh÷ng kØ niÖm, m¬ íc cña tuæi trÎ nªn gÇn gòi víi løa tuæi häc ®êng. * Mét sè t¸c phÈm chÝnh: Hương cây - Bếp lửa (Tập thơ - 1968) in chung với Lưu Quang Vũ Những gương mặt - Những khoảng trời (1973) Đất sau mưa (1977) , Khoảng cách giữa lời (1984) Cát sáng (1985), in chung với Vũ Quần Phương, Bếp lửa - Khoảng trời (Tập thơ) (1986) Phía nửa mặt trăng chìm (1995), Ném câu thơ vào gió (Tập thơ 2001), Thơ trữ tình (2002), Thơ Bằng Việt (Tập thơ - 2003) * T¸c phÈm: “BÕp löa” s¸ng t¸c n¨m 1963, khi t¸c gi¶ ®ang lµ sinh viªn häc ngµnh luËt ë níc ngoµi.
4. BÕp löa N¨m giÆc ®èt lµng ch¸y tµn ch¸y rôi Hµng xãm bèn bªn trë vÒ lÇm lôi Mét bÕp löa chên vên s¬n g sím §ì ®Çn bµ dùng l¹i tóp lÒu tranh VÉn v÷ng lßng bµ dÆn ch¸u ®inh ninh: Mét bÕp löa Êp iu nång ®îm “ Bè ë chiÕn khu bè cßn viÖc bè Ch¸u th¬ng bµ biÕt mÊy n¾ng ma. Mµy cã viÕt th chí kÓ nµy kÓ nä Cø b¶o nhµ vÉn ®îc b×nh yªn” Lªn bèn tuæi ch¸u ®· quen mïi khãi N¨m Êy lµ n¨m ®ãi mßn ®ãi mái Råi sím råi chiÒu l¹i bÕp löa bµ nhen Bè ®i ®¸nh xe kh« r¹c ngùa gÇy Mét ngän löa lßng bµ lu«n ñ s½n ChØ nhí khãi hun nhÌm m¾t ch¸u Mét ngän löa chøa niÒm tin dai d¼ng . NghÜ l¹i ®Õn giê sèng mòi cßn cay! LËn ®Ën ®êi bµ biÕt mÊy n¾ng ma MÊy chôc n¨m råi ®Õn tËn b©y giê T¸m n¨m rßng ch¸u cïng bµ nhãm löa Bµ vÉn gi÷ thãi quen dËy sím Tu hó kªu trªn nh÷ng c¸nh ®ång xa Nhãm bÕp löa Êp iu nång ®îm Khi tu hó kªu bµ cßn nhí kh«ng bµ Nhãm niÒm yªu th¬ng khoai s¾n ngät bïi Bµ hay kÓ chuyÖn nh÷ng ngµy ë HuÕ Nhãm nåi x«i g¹o míi sÎ chung vui TiÕng tu hó sao mµ tha thiÕt thÕ! Nhãm dËy c¶ nh÷ng t©m t×nh tuæi nhá MÑ cïng cha c«ng t¸c bËn kh«ng vÒ ¤i k× l¹ vµ thiªng liªng – bÕp löa! Ch¸u ë cïng bµ, bµ b¶o ch¸u nghe Giê ch¸u ®x ®i xa cã ngän khãi tr¨m tµu Bµ d¹y ch¸u lµm, bµ ch¨m ch¸u häc Cã löa tr¨m nhµ, niÒm vui tr¨m ng¶ Nhãm bÕp löa nghÜ th¬ng bµ khã nhäc Nhung vÉn ch¼ng lóc nµo quªn nh¾c nhë Tu hó ¬i! Ch¼ng ®Õn ë cïng bµ Sím mai nµy bµ nhãm bÕp lªn cha? Kªu chi hoµi trªn nh÷ng c¸nh ®ång xa? ( B»ng ViÖt)
5. TiÕt 56: BÕp löa B»ng ViÖt II. §äc – t×m hiÓu v¨n b¶n: 1. H×nh ¶nh bÕp löa kh¬i nguån c¶m xóc vÒ bµ: - Mét bÕp löa chên vên s¬ng sím ->Hình ảnh bÕp löa gÇn gòi, §iÖp ng÷, th©n thuéc bao ®êi. Mét bÕp löa Êp iu nång ®îm tõ l¸y -> gîi bµn tay kiªn nhÉn khÐo lÐo, chi chót - Ch¸u th¬ng bµ biÕt mÊy n¾ng ma. cña ngêi nhãm löa. -> Hình ảnh ho¸n dô : n¾ng ma ngêi bµ vÊt v¶, khã nhäc, ©m thÇm, lÆng lÏ =>Tình bà cháu bền bỉ, sâu nặng.
6. “Ta nhớ mãi cái thời kỳ đen tối! Quên làm sao tội lỗi kẻ xâm lăng! Quên làm sao mối thù hận khôn cùng! Quên sao được hai triệu người chết đói!” (Bàng Bá Lân).
7. Tiết 56 Bằng Việt Hãy tìm những câu thơ có liên quan đến hình ảnh này? Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế Bà dạy cháu làm bà chăm cháu học
8. TiÕt 56: BÕp Löa ( B»ng ViÖt) I. §äc – t×m hiÓu chó thÝch: II. Đọc – Tìm hiểu văn bản: 2. Dòng hồi tưởng về bà và bếp lửa thân yêu a. KØ niÖm khi ch¸u lªn 4 tuæi b. KØ niÖm t¸m n¨m ë cïng bµ: Bµ thay con ch¨m sãc d¹y dç ch¸u. - H×nh ¶nh ngêi bµ: -> hoµn c¶nh chung cña bao gia + nhãm löa ®×nh Việt Nam thêi kháng chiến chèng Ph¸p. + kÓ chuyÖn nh÷ng ngµy ë HuÕ + b¶o ch¸u nghe, d¹y ch¸u lµm, ch¨m ch¸u häc -> Bµ lµ chç dùa vËt chÊt, tinh thÇn cho con ch¸u. Ngêi bµ yªu th¬ng con ch¸u. - ¢m thanh tiÕng chim tu hó: + Tu hó kªu trªn nh÷ng c¸nh ®ång xa, khi tu hó kªu TiÕng tu hó sao mµ tha thiÕt thÕ, tu hó ¬i ch¼ng ®Õn ë cïng bµ? Kªu chi hoµi trªn nh÷ng c¸nh ®ång xa? ->TiÕng chim kh¾c kho¶i ®ång hiÖn cïng hình ảnh ngêi bµ th©n yªu -> TiÕng chim gîi hình ảnh hai bµ ch¸u c«i cót nu«i nhau. Nhí vÒ bµ víi tiÕng chim tu hó, tác gỉa thÓ hiÖn tÊm lßng biÕt ¬n bµ s©u s¾c.
9. Hãy tìm những câu thơ có liên quan đến hình ảnh này? Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
10. Hãy tìm những câu thơ có liên quan đến hình ảnh này? Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh
11. • - Råi sím råi chiÒu l¹i bÕp löa bµ nhen Mét ngän löa lßng bµ lu«n ñ s½n Mét ngän löa chøa niÒm tin dai d¼ng -> Ngän löa ®îc th¾p lªn b»ng t×nh yªu th¬ng con ch¸u, b»ng niÒm tin vµo sù th¾ng lîi tÊt yÕu cña cuéc kh¸ng chiÕn.
12. • TiÕt 56: BÕp Löa (B»ng ViÖt) I. §äc – t×m hiÓu chó thÝch: II. Đọc – Tìm hiểu văn bản: 1. H×nh ¶nh bÕp löa kh¬i nguån c¶m xóc. 2. Dòng hồi tưởng về bà và bếp lửa thân yêu 3. Suy ngÉm vÒ bµ vµ h×nh ¶nh bÕp löa: a. VÒ bµ: b. VÒ bÕp löa: TH¶O LUËN ¤i k× l¹ vµ thiªng liªng – bÕp löa ! ( 3 phút) -> K× l¹ v× nã ch¸y lªn trong mäi hoµn c¶nh BÕp löa -> Thiªng liªng v× nã ®· trë thµnh mét m¶nh t©m hån, nã Êm ¸p, s¸ngk× l¹ m·i tình cảm cña bµ ch¸u, nã lµ niÒm tin tiÕp thªm sù sèng cho c¸c thÕë ®iÓm hÖ nèi nµo? tiÕp. thiªng liªng ë ®iÓm nµo?
13. Tiết 56 Bằng Việt I.ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG: II. ĐỌC – TÌM HIỂU CHI TIẾT: III. TỔNG KẾT: * Ghi nhớ: sgk T146 Mạch cảm xúc của bài thơ bằng sơ đồ sau: Suy nghĩ về Cháu ở xa Hình ảnh Khơi nguồn Hồi tưởng kỷ bà và cuộc không bếp lửa cảm hứng niệm bên bà đời bà nguôi nhớ bà Hình ảnh Nhớ về bà KN năm 4 Bà không chỉ quen và tình tuổi,những là người Hình ảnh Bà gắn thuộc cảm của 2 năm đói khổ nhóm lửa, liền với bà cháu rồi những giữ lửa mà năm k/c của còn là người bếp lửa đất nước. truyền lửa.
14. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ : - Học thuộc lòng bài thơ . - Nắm vững cấu trúc của bài theo dòng hồi tưởng của tác giả. - Soạn bài thơ:” Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” . - Xác định tác giả, tác phẩm,nội dung chính của bài. - Nhận xét nghệ thuật sử dụng trong bài.
15. NguyÔn Khoa §iÒm Sinh n¨m 1943, quª ë huyÖn 1. T¸c gi¶: Phong §iÒn –Thõa Thiªn HuÕ. Lµ nhµ th¬ trëng thµnh trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ. NguyÔn khoa ®iÒm S¸ng t¸c n¨m 1971, khi t¸c gi¶ ®ang c«ng t¸c t¹i chiÕn khu miÒn t©y Thõa Thiªn HuÕ, 2. T¸c phÈm trong những ngày kháng chiến chống Mĩ đang dần đến thắng lợi nhưng vẫn còn vô cùng gian khổ. - Ba phÇn t¬ng øng víi ba khóc h¸t ru. 3. Bè côc: -Mçi mét khóc h¸t ru cã hai lêi ru: mét lêi cña nhµ th¬, mét lêi cña ngêi mÑ
16. Th¶o luËn nhãm: 1.H×nh ¶nh ngêi mÑ Tµ- «i trong lêi ru cña nhµ th¬: ? Trong mçi lêi ru cña nhµ th¬, ng- êi mÑ ®· hiÖnEm lªncu Taivíi ngñ nh÷ trªnng c«ng lng mÑ ¬i Em cu Tai ngñ trªn lng mÑ ¬i viÖc g×? §ãEm lµ nhngñ÷ng cho c«ng ngoan, viÖc ®õng nh rêi lng mÑ Em ngñ cho ngoan ®õng rêi lngthÕ mÑ nµo? MÑ ®ang chuyÓn l¸n mÑ ®i ®¹p rõng MÑ gi· g¹o mÑ nu«i bé ®éi ? Em nhËnTh»ng xÐt g× MÜvÒ ng®uæiêi mÑta ph¶i Tµ ¤i? rêi con suèi NhÞp chµy nghiªng giÊc ngñ em nghiªng Må h«i mÑ r¬i m¸ em nãng hæi Anh trai cÇm sóng, chÞ g¸i cÇm ch«ng Vai mÑ gÇy nhÊp nh« lµm gèi MÑ ®Þu em ®i ®Ó giµnh trËn cuèi Lng ®a n«i vµ tim h¸t thµnh lêi: Tõ trong lng mÑ em ®Õn chiÕn trêng Tõ trong ®ãi khæ em vµo Trêng S¬n. Em cu Tai ngñ trªn lng mÑ ¬i Em ngñ cho ngoan ®õng rêi lng mÑ Ngêi mÑ võa ®Þu con võa lao ®éng, chiÕn MÑ ®ang tØa b¾p trªn nói Ka li Lng nói th× to mµ lng mÑ nhá ®Êu víi nh÷ng c«ng viÖc vÊt v¶, khã nhäc. Em ngñ ngoan , ®õng lµm mÑ mái MÆt trêi cña b¾p th× n»m trªn ®åi MÆt trêi cña mÑ em n»m trªn lng
17. Th¶o luËn nhãm: 2. H×nh ¶nh ngêi mÑ Tµ- «i Trong mçi lêi ru cña ngêi mÑ, trong lêi ru cña ngêi mÑ: ngêi mÑ ®· thÓ hiÖn nh÷ng t×nh c¶m vµ m¬ íc g×? - Ngñ ngoan a-kay ¬i, ngñ ngoan a-kay hìi T×nh yªu th¬ng con g¾n víi t×nh MÑ th¬ng a-kay, mÑ th¬ng bé ®éi yªu bé ®éi Con m¬ cho mÑ h¹t g¹o tr¾ng ngÇn ¦íc m¬ con lín kh«n khoÎ m¹nh ®Ó Mai sau con lín vung chµy lón s©n ®ì ®Çn mÑ - Ngñ ngoan a-kay ¬i, ngñ ngoan a-kay hìi MÑ th¬ng a-kay, mÑ th¬ng lµng ®ãi T×nh yªu th¬ng con g¾n víi t×nh yªu céi rÔ Con m¬ cho mÑ h¹t b¾p lªn ®Òu ¦íc m¬ con lín kh«n trë thµnh ngêi Mai sau con lín ph¸t mêi Ka-li lao ®éng giái. - Ngñ ngoan a-kay ¬i, ngñ ngoan a-kay hìi T×nh yªu th¬ng con g¾n liÒn víi MÑ th¬ng a-kay, mÑ th¬ng ®Êt níc t×nh yªu ®Êt níc. Con m¬ cho mÑ ®îc thÊy B¸c Hå ¦íc m¬ ®Êt níc thèng nhÊt, con lín Mai sau con lín lµm ngêi tù do lµm c«ng d©n cña ®Êt níc tù do.
18. 1. NghÖ thuËt. Bµi th¬ lµ khóc h¸t ru mang giäng ®iÖu tr×u mÕn ngät ngµo. 2. Néi dung Bµi th¬ ca ngîi ngêi mÑ Tµ ¤i cµng trong gian khæ cµng th¬ng yªu con, mong íc con nªn ngêi lín kh«n khoÎ m¹nh, lao ®éng giái lµ c«ng d©n cña ®Êt níc tù do. T×nh yªu con cña mÑ g¾n liÒn víi t×nh yªu ®Êt níc, víi khát vọng giải phóng dân téc.
19. Đọc kĩ câu hỏi sau và chọn đáp án nào em cho là đúng nhất C©u 1 NhËn ®Þnh nµo nãi ®óng nhÊt nh÷ng nÐt ®Æc biÖt trong c¸ch cÊu t¹o cña c¸c ®o¹n th¬ cña bµi Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ? Mçi ®o¹n ®Òu ®îc më ®Çu b»ng hai c©u th¬ gièng nhau vµ kÕt thóc b»ng lêi ru trùc tiÕp cña ngêi mÑ. Bµi tËp Mçi ®o¹n cã hai phÇn: 7 c©u ®Çu nãi vÒ hoµn c¶nh, c«ng cñng cè viÖc cña ngêi mÑ; 4 c©u sau nãi lªn t×nh c¶m vµ kh¸t väng kiÕn thøc cña ngêi mÑ. Cã sù ph¸t triÓn ngµy cµng cao, cµng réng lín cña t×nh c¶m, kh¸t väng cña ngêi mÑ qua c¸c khóc ru. C¶ A,B,C ®Òu ®óng
20. Bµi häc h«m nay dõng t¹i ®©y. VÒ nhµ c¸c em häc thuéc lßng bµi th¬. So¹n : ¸nh tr¨ng Chúc các em học tốt!