Tài liệu giảng dạy nâng cao môn Vật lý Lớp 8 (Thí điểm) - Áp dụng cho các lớp 8 chất lượng cao từ Năm học 2018- 2019

Nội dung text: Tài liệu giảng dạy nâng cao môn Vật lý Lớp 8 (Thí điểm) - Áp dụng cho các lớp 8 chất lượng cao từ Năm học 2018- 2019

1. - Chuyên đề 1: Chuyển động cơ học (20 tiết). - Chuyên đề 2: Lực (14 tiết). - Chuyên đề 3: Áp suất (7 tiết). - Chuyên đề 4: Công, công suất, năng lượng (9 tiết). - Chuyên đề 5: Nhiệt học (16 tiết). V. Chuẩn kiến thức, kĩ năng A. Cơ học Chuyên đề 1: Chuyển động cơ học (20 tiết) TT Nội dung Mức độ cần đạt Ghi chú Kiến thức - Nắm vững công thức tính quãng đường. Kĩ năng Bài tập: Công thức 1 - Vận dụng được công thức tính quãng đường, thời gian, vận tốc của chuyển tính quãng đường động vận tốc. - Rèn khả năng tư duy quan sát, phân tích tổng hợp, giải thích hiện tượng tự nhiên về chuyển động một vật. Kiến thức - Nắm vững công thức tính vận tốc. Bài tập: Công thức Kĩ năng tính quãng đường - Vận dụng được công thức tính quãng đường, thời gian, vận tốc của chuyển 2 chuyển động cùng động vận tốc. chiều và ngược - Rèn khả năng tư duy quan sát, phân tích tổng hợp, giải thích hiện tượng tự chiều nhiên và giải bài tập nâng cao về chuyển động một vật hay nhiều vật chuyển động cùng chiều và ngược chiều. Kiến thức - Nắm vững công thức tính vận tốc. Bài tập: Thay đổi 3 Kĩ năng vận tốc dự định - Vận dụng được công thức tính quãng đường, thời gian, vận tốc của chuyển động. 2
2. Chuyên đề 2: Lực (14 tiết) TT Nội dung Mức độ cần đạt Ghi chú Kiến thức Quy tắc đòn - Khái niệm lực, đặc điểm vectơ lực; điểm đặt, phương chiều, độ lớn của các lực: bẩy là một Lực hấp dẫn, lực đàn hồi, lực ma sát, lực đẩy Ác-si-mét. dạng thể hiện - Điều kiện cân bằng của vật rắn: Cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực và quy tắc mô 1 Lực của ba lực không song song, điều kiện cân bằng của một vật có trục quay cố định men lực. (quy tắc mô men lực). Kĩ năng - Sử dụng được các kiến thức về lực và điều kiện cân bằng của vật rắn để giải bài tập nâng cao. Chuyên đề 3: Áp suất (7 tiết) TT Nội dung Mức độ cần đạt Ghi chú Kiến thức - Biết được áp lực, áp suất và đơn vị đo áp suất là gì. - Mô tả được hiện tượng chứng tỏ sự tồn tại của áp suất chất lỏng, áp suất khí quyển, thí nghiệm Tô-ri-xe-li. - Biết được áp suất có cùng trị số tại các điểm ở cùng một độ cao trong lòng một chất lỏng. - Biết được các mặt thoáng trong bình thông nhau chứa một loại chất lỏng đứng yên 1 Áp suất thì ở cùng một độ cao. - Biết sự tồn tại của lực đẩy Ác-si-mét. - Nêu được điều kiện nổi của vật. Kĩ năng F - Vận dụng được công thức p S - Vận dụng được công thức p = d.h đối với áp suất trong lòng chất lỏng. - Vận dụng công thức về lực đẩy Ác-si-mét FA = d. V. 4
3. TT Nội dung Mức độ cần đạt Ghi chú Kiến thức Viết được công thức Q = λ.m, Q = L.m 3 Sự chuyển thể Kĩ năng Giải các bài toán về năng lượng tỏa ra hay thu vào của một vật khi thay đổi nhiệt độ có kèm theo sự chuyển thể. Kiến thức Bài toán cân Ôn tập các công thức: Q = m.c. t, Q = λ.m, Q = L.m 4 bằng nhiệt khi Kĩ năng có sự chuyển thể Giải các bài toán nâng cao về phương trình cân bằng nhiệt khi có sự chuyển thể Kiến thức Ôn lại các dạng đồ thị của phương trình bậc nhất (đường thẳng) 5 Bài toán đồ thị Kĩ năng Biết cách xác định các thông tin từ đồ thị, dùng đồ thị để giải các bài toán về nhiệt lượng và phương trình cân bằng nhiệt. Kiến thức Năng suất tỏa - Viết được công thức Q = q.m 6 nhiệt của nhiên - Ôn lại phương trình cân bằng nhiệt liệu Kĩ năng Kết hợp công thức Q = q.m để giải các bài toán cân bằng nhiệt Kiến thức - Viết được công thức hiệu suất của động cơ nhiệt - Ôn lại các công thức tính công, công suất, năng suất tỏa nhiệt của nhiên liệu 7 Động cơ nhiệt Kĩ năng Vận dụng và kết hợp các công thức để giải các bài toán nâng cao về động cơ nhiệt. 6
4. Tuần Tiết Nội dung Ghi chú Bài tập liên quan lực đẩy Ác-si-mét và điều kiện cân bằng vật rắn khi có trục quay cố 15 29 + 30 Tùy theo năng lực định (vật rắn có khối lượng không đáng kể) học sinh, có thể Bài tập về lực đẩy Ác-si-mét và điều kiện cân bằng vật rắn khi có trục quay cố định 31 thay thế bằng các (vật rắn có khối lượng) 16 dạng bài tập về lực Bài tập liên quan lực đẩy Ác-si-mét và điều kiện cân bằng vật rắn khi có trục quay cố 32 đẩy Ác-si-mét định (vật rắn có khối lượng) (tiếp theo) (không có chuyển Bài tập liên quan lực đẩy Ác-si-mét và điều kiện cân bằng vật rắn khi có trục quay cố 33 động quay) 17 định (vật rắn có khối lượng) (tiếp theo) 34 Kiểm tra (phần lực) HỌC KỲ II Tuần Tiết Nội dung Ghi chú Lí thuyết về áp suất, áp suất chất rắn, áp suất chất lỏng, áp suất khí quyển, bình thông 35 20 nhau 36 Bài tập về áp suất chất rắn 21 37 + 38 Bài tập về áp suất chất lỏng, bình thông nhau 22 39 + 40 Bài tập về áp suất chất lỏng, bình thông nhau (tiếp theo) Có thể liên quan áp 41 Bài tập về áp suất khí quyển suất chất lỏng 23 Lí thuyết về công cơ học, định luật về công của các máy cơ đơn giản, hiệu suất máy 42 cơ đơn giản, công suất, năng lượng 24 43 + 44 Bài tập về công cơ học và định luật về công Tùy theo năng lực học sinh thay thế bằng bài 25 45 + 46 Bài tập về công cơ học và định luật về công (lực biến thiên) tập về công cơ học và định luật về công 26 47 + 48 Bài tập về công suất và hiệu suất máy cơ đơn giản 27 49 Bài tập về công suất và hiệu suất máy cơ đơn giản (tiếp theo) 8
5. 3. Phương pháp và phương tiện dạy học Khi dạy giáo viên cần linh hoạt trong việc lựa chọn các phương pháp phù hợp với nội dung của bài và đối tượng học sinh khá giỏi nhằm đáp ứng nhu cầu phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của học sinh, hình thành và phát triển năng lực tự học, rèn luyện tư duy lôgic, trau dồi các phẩm chất linh hoạt, độc lập, sáng tạo cho học sinh. Để phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo cho học sinh trong học tập, có thể áp dụng các phương pháp dạy học sau đây: - Tổ chức cho học sinh tự nghiên cứu tài liệu, sau đó báo cáo trước lớp dưới sự hướng dẫn của giáo viên. - Tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm về một số vấn đề thuộc nội dung dạy học. - Giải một số bài tập vật lí trong đó có yêu cầu áp dụng các phương pháp nhận thức khoa học như phân tích, tổng hợp, so sánh, tương tự, mô hình, - Thường xuyên đánh giá những kết quả thu được trong việc giải bài tập, làm thí nghiệm (nếu có điều kiện), v.v - Cố gắng tổ chức thực hiện đầy đủ các bài thực nghiệm trong chương trình. 4. Đánh giá kết quả học tập của học sinh Ngoài việc kiểm tra thường xuyên, định kỳ, cần sử dụng các hình thức theo dõi và quan sát thường xuyên tới từng học sinh về ý thức học tập, tính tự giác, sự tiến bộ về nhận thức, cần tập trung đánh giá khả năng tư duy, tính sáng tạo, khả năng vận dụng kiến thức vật lí để giải quyết các vấn đề cụ thể của thực tế. Cần tạo điều kiện cho học sinh tham gia đánh giá kết quả học tập của các học sinh khác và tự đánh giá kết quả học tập của bản thân. Thông qua đánh giá kết quả để điều chỉnh kịp thời việc học tập của học sinh và giảng dạy của giáo viên. * Điểm bài kiểm tra trong chương trình nâng cao có thể không tham gia vào việc tính điểm trung bình môn. * Điểm bài kiểm tra trong chương trình nâng cao có thể quy ra điểm thưởng vào điểm kiểm tra hệ số 1 ở chương trình chính khóa. 5. Tài liệu tham khảo - 500 bài tập vật lí chuyên THCS-Nhà xuất bản ĐH Quốc gia TPHCM-2011. - 200 bài tập vật lí chọn lọc dành cho học sinh khá giỏi THCS-Nhà xuất bản Hà Nội năm 2001. - 400 bài tập vật lí 8 (Phan Hoàng Văn) Nhà xuất bản ĐH Quốc Gia TP.HCM. - Tuyển chọn và giới thiệu đề thi vật lí-Nhà xuất bản tổng hợp TP.HCM -2013 (Ths Nguyễn Phú Đồng). - Chiến thắng kì thi 9 vào 10 chuyên Vật lí (tập 1, 2)-NXB Đại Học Quốc Gia Hà Nội năm 2017. - Tạp chí Vật lí & Tuổi trẻ (2003-2018). NHÓM BIÊN TẬP, CHỈNH SỬA 10